Schowek01

Ć w I C Z S N I B NP. 1

DOSKONALCIE SZCZEPÓW PRODUKCYJNYCH•

HUTAGSNIZACJA PROMIENIAMI UV BAKTERII RODZAJU BACILLU5 I PLEŚNI ASPERGILLUS NIGER

1.    Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z techniką mutagenizecJi bakterii i pleśni promieniami UV oraz określenie częstości pojawiania-. się streptorcycynoopornych mutantów 'bakteryjnych i mutantów pleśni o zwiększonej aktywności aroylazotwórczeJ.

2.    Wprowadzenie

* Opracowywanie nowych technologii biosyntezy mikrobiologicznej zmusza, do prowadzenia intensywnych poszukiweń szczepów o szczególnych uzdolnieniach metabolicznych. W wielu laboratoriach biotechnologicznych świata izoluje się ogromne ilości drobnoustrojów i przy

użyciu najnowocześniejszych zautomatyzowanych.aparatów bada ich

• % •

aktywność w różnych kierunkach. Szybkiej analizy danych i wyboru najwartościowszych izolatów dokonuje się przy użyciu technik komputerowych. Y»ybrane szczepy kierowane są do dalszych badań i poddawane zabiegom mającym na celu ich udoskonalenie.jszczepy izolowane ze-środowiska naturalnego charakteryzują się bowiem zazwyczaj wysoce uporządkowaną, oszczędną gospodarką.metabolitami i duża nadprodukcja któregoś ze związków jest raczej wykluczona. Następnym, etapem prac nad otrzymanymi izolatami:raJsi być więćfich udos-konalenie, by stały cię wydajnymi producentami pożądanego metaboli'

i

tu, były stabilne, miały niewyszukane wymagania pokarmowe itp.

/? Q cćstawowymi metodami ulepszania szczepów są: niutagenizac ja

i rtkombinacja genetyczna. Mutagenizacje prowadzi się z użyciem

wybranych czynników mutagennych natury chemicznej (kwas azotawy,

związki alkilujące, barwniki akrydynowe, analogi zasad azotowych)

lub litycznej (różne rodzaje promieniowania elektromagnetycznego).

Do najpowszechniej stosowanych w praktyce mikrobiologicznej

czynników mutagennych należą promienie UV oraz N-roetylo-N-nitro-

-K-nitrozoguaniayna, z uwagi na ich szczególnie korzystne właści-

1

wości.jMechanizm mutacyjnego działania.tych czynników omówiony jest w ramach wykładów z biotechnologii. Tutaj, ze względu na tematykę ćwiczenia, wypunktowane zostaną jedynie cechy użytkowe promieni UV, .    ’    ,    • •

Najbardziej bójcze i równocześnie silnia mutagenne Jest promieniowanie o długości fali' 25^-265 Głównymi zaletami tego rauta-genu są:

1.    ogólna dostępność i łatwość użycia źródła proraienibwania,

M    .    •    -

• •

2.    łatwość’ dozowania dawki promieniowania przez dobór mocy lampy, odległości od zawiesiny komórek i czasu działania, . ’ .

3.    łatwość odtwarzania warunków mutagenizacJi,

-    "•    -i

4.    bardzo wysoka częstość mutacji w stosunku do efektu letalnego,

5.    możliwość uzyskania wszystkich typów mutantów,

6.    możliwość wywołania mutacji w komórkach wegetatywnych, jak również-w sporach.

W celu wykonania mutagenizacJi bakterii przygotowuje się ma-* teriał biologiczny najczęściej w postaci zawiesiny komórek wegetatywnych (w stężeniu 10⁵-10⁶). V przypadku promieniowców i grzybów nitkowatych korzystniejszym 5est użycie spor.

Otrzymane w ramach ćwiczenia UY-mutanty .szczepu•rodzaju Uacillus selekcjonowane będą pod kątem nabycia przez nie oporności w stosunku do streptomycyny. W tyra celu do podłoża, na które wy-