skanowanie 10 11 15 32 (17)

234 Rozdział 10

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności DzU nr 139, poz. 1328.

Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, DzU z 2004 r. nr 64, poz. 593.

Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, DzU z 2004 r. nr 99, poz. 1001.

11

WYZWANIA DLA POLITYKI SPOŁECZNEJ

dr Renata Gabryszak

11.1. Powiększające się ubóstwo i wykluczenie społeczne

Jednym z podstawowych i jak dotąd nierozwiązanych problemów jest ubóstwo coraz większej liczby ludzi i ich wykluczenie społeczne. Problemu tego nie udało się także rozwiązać w najbogatszych krajach zachodnioeuropejskich, pomimo znaczącego przyspieszenia rozwoju gospodarczego i związanego z tym ogólnego wzrostu dobrobytu. Także opisana w rozdziale 5 rozbudowa w tych krajach welfare State i rozszerzenie zakresu świadczeń socjalnych nie przyczyniły się do eliminacji ubóstwa oraz radykalnego zmniejszenia liczby ludzi nieko-rzystających z dobrodziejstw gospodarki rynkowej i przyspieszonego wzrostu gospodarczego. Ubóstwo staje się w wielu krajach wtedy problemem społecznym, kiedy dotyka nie tyle pojedyncze osoby, lecz większe grupy społeczne. Jak trafnie zauważają to niektórzy autorzy, ze zjawiskiem ubóstwa mamy do czynienia, gdy charakterystyczne dlań sytuacje sprzężenia deprywacji ekonomicznych i pozaekonomicznych przybierają taką skalę i natężenie, że stają się stałym atrybutem całych zbiorowości społecznych, a zarazem wywierają destrukcyjny wpływ na klimat stosunków międzyludzkich, ogólne funkcjonowanie społeczeństwa¹.

Należy zaznaczyć, że różne są miary ubóstwa i różne też funkcjonują w literaturze fachowej wskaźniki tego zjawiska. Przyjmuje się powszechnie, że ubogim jest ten, kto nie dysponuje wystarczającym dochodem na pokrycie zakupu podstawowego koszyka dóbr i usług, stanowiącego tzw. minimum egzystencji. Taki koszyk obejmuje wydatki na żywność, mieszkanie, środki higieny osobistej na podstawowym tylko poziomie oraz na odzież i leki. Zakup tych dóbr umożliwia przeżycie, natomiast wydatki na nieco tylko rozszerzony koszyk dóbr i usług, które nie zapewniają tylko przeżycia, lecz aktywne uczestnictwo w życiu społecznym mieszczą się w pojęciu minimum socjalnego. Dochody na poziomie

1

Zob. J. Danecki, Ubóstwo jako kwestia społeczna we współczesnej Polsce, [w:] S. Galinowska (red.), Polska bieda II, Warszawa 1997, s. 331.