skanuj0084 (2)

CZĘŚĆ OGÓLNA

I. WIADOMOŚCI WSTĘPNE O SŁOWOTWÓRCZEJ BUDOWIE WYRAZÓW I PRZEOBRAŻENIACH ROZWOJOWYCH W ZASOBIE FORMANTÓW

§ 1. Uwagi o układzie materiału

„Słowotwórstwo“ rozpada się na dwie główne części: ogólną i szczegółową. Część ogólna (§§ 2—Jo) zawiera wiadomości wstępne z zakresu słowotwórstwa, dotyczące zasad analizy morfologicznej i słowotwórczej wyrazu oraz stosunku wyrazu pochodnego do podstawowego, a następnie zwięzły przegląd dziejowych procesów kształtowania się i przeobrażania formantów, co w pewnej mierze zaznajamia z dziejami i naturą operacji słowotwórczych. Część ogólna, nie gubiąc się w szczegółach, a nieraz drobiazgach, ma ukazać zasadniczy punkt widzenia przy obserwowaniu szczegółowych, w swojej różnorodności niezliczonych faktów, które nam narzuca słowotwórcza interpretacja tekstu ze stanowiska historyczno-rozwojowego. Omówione są tedy kolejnie: powstawanie formantów, zmienność ich użyteczności, zamieranie formantów, przenikanie do zasobu rodzimego obcych formantów. Oczywiście każde z tych zagadnień jest oświetlone ograniczoną liczbą przykładów, w miarę możności typowych i najlepiej pokazujących istotę rzeczy. Rozdziały o formantach z zatartą wyrazistością i zapożyczonych stanowią zarazem uzupełnienie zasobu przedstawionego w części drugiej. _t

W części szczegółowej (§§ 16—60) przedstawiony jest zasób polskich formantów przyrostkowych i przedrostkowych. Zasada zestawienia tego zasobu i opisu jego składników może być dwojaka: albo wychodzimy od formy, tzn. wymieniamy formanty, podając przy każdym jego funkcję znaozeniotwórczą lub (najczęściej) funkcje znaczeniotwórcze, albo też wychodzimy od pewnych kategorii semantycznych i w obrębie każdej z nich wymieniamy te formanty, które do jej wyrażenia są przydatne. Tutaj wybrano drugą drogę, bardziej może unaoczniającą związek procesów słowotwórczych z procesami poznania i myślenia.

Funkcję znaczeniotwórczą ilustrują przykłady, w miarę możności dobierane z różnych epok dziejów polszczyzny; osobno starano się zaznaczyć obecność danej formacji w dobie staropolskiej, średniowiecznej; osobno uwydatniano wzrost produktywności formantu w pewnych okresach,