skanuj0001

d’c

dr^ł

/15 **

^ . ogólny /j4 wzór (Ficku) nu ilofU: uuhuancji G dyfbndująccj prrez powierzchnię P w czasie dr przedstawia się następująco:

M

lub praktyczniej

Ge/JF^r

Ac

różnica Stężeń składnika na drndz* o długości At, O - w obydwu

wzorach - kinematyczny współczynnik dyfuzji, który przy wywożeniu C w kg. F - vr m^ł. c - w kg/m’ I f - w i. określa się w m^J/«. ponieważ

rócr nkgml l

W praktycznym wyrażaniu dyfuzji pominięto znak minus, który określa ąjawiako. że stężenie c zmniejsza się w miarę wzrostu odległości x.

W warunkach dyfti/ji guzów wartość współczynnika D jest w przybliżeniu odwrotnie proporcjonalna do ich mas cząsteczkowy eh i ciśnienia całej mieszaniny, a wprost proporcjonalna do icmpcratuty ubsnlutnej-

Wttr 1’tcku nu dyfuzję (przenikume mas) jest analogiczny do wzoru Fouriera na wymianę cirpia. przy czym w zjawiskach dyfiuji mas ciekłych zmudui* odbicie różne „liczby" I „kiyteria” (Reynoldsa. Nusaeita lub Crnndtla) uwzględniane także w analizie warunków przenikania elepta no drodze konwekcyjnej.

Zależność zmian stężenia od czara dla dowolnego kształtu powierzchni. przez którą przebiega dyfbąjn I dla dowolnego rozkładu stężeń początkowych podaje drugie piawo dyfuzji Ficka, wyrażone w postaci równania różniczkowego drugk-go rzędu

TT^D

Do opcncji (lub nawet w pewnym sensie do procesów) w istocie swej dyfuzyjnych zalicza się typowe dla teebnołogii żywność. operacie, jak eksaskeję.

suszenie, destylację • *»P*W

gFJtiinMi__

kil. Definicje I «iuUndd ogólne

w nąjogóiniefszyin określeniu, nazywa nt operację (hd> zespól operacji) wydobywania z meszaniay sialcj. płynnej hjh gazowej określonego składnia lub *upy skUhuków. a pomocą odpowiedniego rozpuszczahuk* Oddzieleni ekstrahowanego składnika od rozpuszczalnika odbywa się przez destylacie. krystairrocK lub mną operację.

W ekstrakcji podstawowe znaczenie mają zjawiska dyfuzli. Ekstrakcja _w udntnimr do ośrodków stałych przy użyciu wody jako rozpuszczalnika zwie

**¹ Gdy knowany materiał ma budowę komórkowy wówczas przy zostooowa-n u wody należy się liczyC S półpraepuszcżalnością błon komórkowych i.fljw-fi-mm* osmozy lub dializy l*rzez termiczne skoogulowanie. denaturacie błon i wysciółek protopU/rwatycznyeh w komórkach, w znacznym stopniu umożliwia nę obustronną dyfuzję oraz ułatwia proces ekstrakcji przy użyciu odpowiedniego rozpuszczalnika.

W technice przemysłowej lub laboratoryjne; spotyka się różne przypadki ekstrakcji, uwarunkowane cechami maimału ekstrahowanego, który meże być jednorodny lub niejednorodny, jedno- i wielofazowy, a pod względem stano skupienia może przedstawiać rożne kombinacje konsystencji stałej, ciekłej i razowej, w odniesieniu zarówno do składnika iub składników rłtflr nitowanych, jak i do ośrodka, w którym występują te składniki Technika wypracowała metody ekstrakcji odpowiadająco rożnym wariantom, wynikającym * tych kombinacji z zastosowaniem różnych urządzę* (ckstraklorów), rozpuszczalników, tempera-tury i czasu ckstrikcii. sposobu przepływu rozpuszczalnika itp.

Do metod łych należą przykładowo:

-    maceracją, polegająca aa zalaniu rozdrobcuooego surowca rozpuszczalnikiem w temp. 15-20*C na określony czas i oddzieleni u ekstraktu od ckrtraho-wanei substancji (trw ro/łnoCu). zależnie od temperatury i czasu działania rozpuszczalnika wyróżni* się takie odmiany maceracji, jak di gestia (wytrawienie) w temp. 30-40T. młbga (naparzanie) we wrzącej wodzie, dekokcja Iwygoto-wywanie) w temperaturze powyżej 60*C pracz dłuższy czas;

-    pcrkolacja (wypieranie), w której rozpuszczalnik przepływu pod wpływem siły ciężkości przez materiał ekstrahowany;

-    metoda immersyjaa lub dyfuzyjną gdzie surowiec jest całkowi-CK zanurzony w rozpuszczalniku będącym w ciągłym przepływie;

-    ekstrakcja wielostopniowa.,polegająca na klkakiotnyrr przemywaniu mowci nąjpierw ekstraktem, a pod koniec ekstrakcji czystym rozpuszczalnikiem przepływającym w prareiwprądzie.

Przy ekstrakcji składnika stałego, ciekłego, rzadziej parnego, ze środowiska ciekłego za pomocą jakiegoś selektywnego rozpuszczalnika <np. ekstrakcji eterem kwasu mlekowego w jego wodnym roztworze) ekstrahowany składnik rozdziela się między dwie nic mieszające się ze sobą fazy. co określa prawo podziału Ncnuta

gdzie. K współczynnik albo stała podziału. C. - stężenie rozdzielanej substancji w fazie /. kg/m'. Ca - stężenie rozdać lanej substancji w forte 2. kg W

Ekstrakcja jako metoda wydzielania składników z ich mieszanin znajduje eocoz większe zastosowanie w technologii (zwłaszcza w nowoczesnej) Żywności charakteryzując ei się większą atrakcyjnością organoleptyczną i dyspozyeyj-

301

200