rek i ks. W艂adys艂aw Piwowarski) i z Uniwersytetu Warszawskiego (Edward Ciupak).
Jedn膮 z m艂odszych subdyscyplin socjologicznych w Polsce jest socjologia medycyny, kt贸r膮 przed dwudziestu laty zacz臋to rozwija膰 w o艣rodku warszawskim. Warszawski zesp贸艂 socjolog贸w medycyny (Magdalena Soko艂owska i wsp贸艂pracownicy) nadal jest wiod膮cy w kraju i licz膮cy si臋 w 艣wiecie.
Za najm艂odsz膮, ale pr臋偶n膮 subdyscyplin臋 we wsp贸艂czesnej socjologii polskiej uwa偶a si臋 socjologi膮 morsk膮. Ze zrozumia艂ych powod贸w rozwija si臋 w o艣rodkach naukowych: szczeci艅skim (Ludwik Janiszewski) i cz臋艣ciowo gda艅skim.
Istotnym nurtem badawczym ka偶dej nauki jest 艣ledzenie jej dziej贸w. Histori膮 my艣li socjologicznej interesuje si臋 niezbyt liczne grono badaczy i to g艂贸wnie z Uniwersytetu Warszawskiego (Jerzy Szacki).
W ostatnich kilkunastu latach, jak nigdy dot膮d, rozwini臋to badania socjologiczne nad zbiorotoo艣ciami polonijnymi. Na pocz膮tku bie偶膮cego stulecia zapocz膮tkowa艂 je F. Znaniecki, a nast臋pnie kontynuowa艂 J. Cha艂a-si艅ski. Obecny, w pewnym sensie trzeci etap tych bada艅 i ju偶 nie tylko socjologicznych, koncentruje si臋 w o艣rodku krakowskim (Hieronim Kubiak), w kt贸rym funkcjonuje Instytut Bada艅 Polonijnych.
Wsp贸艂czesna socjologia polska rozwija si臋 w wielu kierunkach, a niekt贸re z nich s膮 wysoko cenione r贸wnie偶 poza granicami kraju. Jednym s wymownych tego dowod贸w jest powierzanie polskim socjologom zaszczytnych stanowisk w Mi臋dzynarodowym Stowarzyszeniu Socjologicznym, kt贸rego prezydentem w latach 1967 - 1970 by艂 Jan Szczepa艅ski, a wiceprezydentami Stanis艂aw Ossowski (1959 -1962) i Magdalena Soko艂owska (od 1978 r.).
Innym wska藕nikiem wysokiej oceny polskiej socjologii s膮 publikacje Polak贸w wydawane za granic膮 b膮d藕 t艂umaczone na j臋zyki obce, zw艂aszcza angielski, czy te偶 udzia艂 w badaniach i kongresach mi臋dzynarodowych. Liczni socjologowie polscy i polskiego pochodzenia zdobywali trwa艂膮 pozycj臋 w literaturze 艣wiatowej, w tym r贸wnie偶 jako tw贸rcy nowych kierunk贸w socjologicznych i metod badawczych.
PYTANIA I PROBLEMY
1. Dlaczego A. Comte鈥檃 uznano za g艂贸wnego tw贸rc臋 socjologii?
2 Przedstaw g艂贸wne 藕r贸d艂a i cz臋艣ci sk艂adowe marksizmu jako nurtu socjologicznego.
3. Uzasadnij, 偶e marksizm jest pr膮dem socjologicznym.
4. Kim by艂 Le Piay i jakie ma zas艂ugi dla rozwoju socjologii?
5. Przedstaw wk艂ad H. Spencera w rozw贸j socjologii.
6. Kim by艂 Ch. Booth i jakie prowadzi艂 badania?
7. W csym przejawiaj膮 si臋 zas艂ugi E. Parka 1 E. Burgessa dla rozwoju socjologii?
8. Kim by艂 V. Pareto; om贸w niekt贸re Jego pogl膮dy?
9. Przedstaw socjologiczna pogl膮dy E. Durkheima.
10. Dlaczego E. Durkheima uwa偶amy za tw贸rc膮 socjologii uniwersyteckiej i jaH禄 procesy zapocz膮tkowa艂 w tej nauce?
11. Jak F. Tonnies pojmowa艂 wsp贸lnot膮 i spo艂ecze艅stwo?
12. O. Simmel jako czo艂owy reprezentant kierunku formalnego w socjologii.
13. Przedstaw Weberowsk膮 koncepcj膮 dzia艂ania spo艂ecznego.
14. Jak M. Weber pojmowa艂 typ idealny i jakie widzia艂 jego zastosowanie?
15. Dlaczego M. Webera uwa偶amy za strukturalist膮 i teoretyka biurokracji?
16. Dlaczego M. Webera nazywamy tw贸rc膮 nowoczesnej socjologii?
17. Kogo i dlaczego uznajemy za tw贸rc膮 polskiej socjologii?
18. Wymie艅 czo艂owych przedstawicieli polskiej socjologii prze艂omu XIX i XX w.
10. Dlaczego F. Znanieckiego nazywamy tw贸rc膮 socjologii uniwersyteckiej w Polsce?
20. Jakie g艂贸wne o艣rodki socjologiczne by艂y w Polsce mi臋dzywojennej? Wymie艅 ich reprezentant贸w.
21. W czym najdobitniej wyra偶a si膮 dorobek polskiej socjologii okresu mi臋dzywojennego?
22. Wska偶 charakterystyczne w艂a艣ciwo艣ci rozwoju socjologii w Polsce Ludowej.
23. Jakie typowe role zawodowe pe艂ni socjolog?
24. Wymie艅 g艂贸wniejsze o艣rodki socjologiczne i reprezentuj膮ce je instytucje.
25. Jakie subdyscypliny i kierunki bada艅 najbardziej si膮 rozwijaj膮 we wsp贸艂czesnej socjologii polskiej i kto je g艂贸wnie reprezentuje?
26. Dlaczego m贸wimy, 偶e socjologia polska zajmowa艂a i zajmuje wysok膮 pozycj膮 mi臋dzynarodow膮?
4 鈥 Socjologia og贸lna