Socjologia Kosi�skiego (19)

rek i ks. Władysław Piwowarski) i z Uniwersytetu Warszawskiego (Edward Ciupak).

Jedną z młodszych subdyscyplin socjologicznych w Polsce jest socjologia medycyny, którą przed dwudziestu laty zaczęto rozwijać w ośrodku warszawskim. Warszawski zespół socjologów medycyny (Magdalena Sokołowska i współpracownicy) nadal jest wiodący w kraju i liczący się w świecie.

Za najmłodszą, ale prężną subdyscyplinę we współczesnej socjologii polskiej uważa się socjologią morską. Ze zrozumiałych powodów rozwija się w ośrodkach naukowych: szczecińskim (Ludwik Janiszewski) i częściowo gdańskim.

Istotnym nurtem badawczym każdej nauki jest śledzenie jej dziejów. Historią myśli socjologicznej interesuje się niezbyt liczne grono badaczy i to głównie z Uniwersytetu Warszawskiego (Jerzy Szacki).

W ostatnich kilkunastu latach, jak nigdy dotąd, rozwinięto badania socjologiczne nad zbiorotoościami polonijnymi. Na początku bieżącego stulecia zapoczątkował je F. Znaniecki, a następnie kontynuował J. Chała-siński. Obecny, w pewnym sensie trzeci etap tych badań i już nie tylko socjologicznych, koncentruje się w ośrodku krakowskim (Hieronim Kubiak), w którym funkcjonuje Instytut Badań Polonijnych.

Współczesna socjologia polska rozwija się w wielu kierunkach, a niektóre z nich są wysoko cenione również poza granicami kraju. Jednym s wymownych tego dowodów jest powierzanie polskim socjologom zaszczytnych stanowisk w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Socjologicznym, którego prezydentem w latach 1967 - 1970 był Jan Szczepański, a wiceprezydentami Stanisław Ossowski (1959 -1962) i Magdalena Sokołowska (od 1978 r.).

Innym wskaźnikiem wysokiej oceny polskiej socjologii są publikacje Polaków wydawane za granicą bądź tłumaczone na języki obce, zwłaszcza angielski, czy też udział w badaniach i kongresach międzynarodowych. Liczni socjologowie polscy i polskiego pochodzenia zdobywali trwałą pozycję w literaturze światowej, w tym również jako twórcy nowych kierunków socjologicznych i metod badawczych.

PYTANIA I PROBLEMY

1. Dlaczego A. Comte’a uznano za głównego twórcę socjologii?

2 Przedstaw główne źródła i części składowe marksizmu jako nurtu socjologicznego.

3.    Uzasadnij, że marksizm jest prądem socjologicznym.

4.    Kim był Le Piay i jakie ma zasługi dla rozwoju socjologii?

5.    Przedstaw wkład H. Spencera w rozwój socjologii.

6.    Kim był Ch. Booth i jakie prowadził badania?

7.    W csym przejawiają się zasługi E. Parka 1 E. Burgessa dla rozwoju socjologii?

8.    Kim był V. Pareto; omów niektóre Jego poglądy?

9.    Przedstaw socjologiczna poglądy E. Durkheima.

10.    Dlaczego E. Durkheima uważamy za twórcą socjologii uniwersyteckiej i jaH» procesy zapoczątkował w tej nauce?

11.    Jak F. Tonnies pojmował wspólnotą i społeczeństwo?

12.    O. Simmel jako czołowy reprezentant kierunku formalnego w socjologii.

13.    Przedstaw Weberowską koncepcją działania społecznego.

14.    Jak M. Weber pojmował typ idealny i jakie widział jego zastosowanie?

15.    Dlaczego M. Webera uważamy za strukturalistą i teoretyka biurokracji?

16.    Dlaczego M. Webera nazywamy twórcą nowoczesnej socjologii?

17.    Kogo i dlaczego uznajemy za twórcą polskiej socjologii?

18.    Wymień czołowych przedstawicieli polskiej socjologii przełomu XIX i XX w.

10.    Dlaczego F. Znanieckiego nazywamy twórcą socjologii uniwersyteckiej w Polsce?

20.    Jakie główne ośrodki socjologiczne były w Polsce międzywojennej? Wymień ich reprezentantów.

21.    W czym najdobitniej wyraża sią dorobek polskiej socjologii okresu międzywojennego?

22.    Wskaż charakterystyczne właściwości rozwoju socjologii w Polsce Ludowej.

23.    Jakie typowe role zawodowe pełni socjolog?

24.    Wymień główniejsze ośrodki socjologiczne i reprezentujące je instytucje.

25.    Jakie subdyscypliny i kierunki badań najbardziej sią rozwijają we współczesnej socjologii polskiej i kto je głównie reprezentuje?

26.    Dlaczego mówimy, że socjologia polska zajmowała i zajmuje wysoką pozycją międzynarodową?

4 — Socjologia ogólna