tpl
6

ywu. iutu._yuu smiuujkuw Uicjfi^uw GiCJ.yi;ZJU.y<JH, JłlK. 1

substancji czynnej.

przed dostępem wilgoci. Opakowania sztywne o innym kształcie równiej konstruowane tak, aby zapewnić ich maksymalną szczelność. Ziółka mogj^p|| przygotowywane również w postaci torebek do jednorazowego użytku (fi Istotnym zagadnieniem jest w tym przypadku odpowiednie dobraiiie^j^^p^ surowca warunkującej otrzymanie w sporządzonym wyciągu właściwej. dd^-^lfl4

Niekiedy zioła mogą być przygotowywane w postaci tabletek. Suro^e^lf' roślinny proszkuje się i .wraz z substancjami pomocniczymi tabletkuje beźpo^ %

■amilAwnniii W nhrr»nV •maiHnia ci<=>

Mm

średnio lub po uprzednim zgranulowaniu. W obrocie znajdują się równi^p granulaty przygotowywane ze sproszkowanych i kapsułki ze zmikronizo\yak aych surowców roślinnych, zwłaszcza ich mieszanin.

Dogodną formą zastępującą mieszanki ziołowe są tzw. instanty, służące Ido sporządzania herbatek ziołowych ex tempore. Stanowią one mieszaninę wyciąg •; ^: gów wysuszonych rozpyłowo, niekiedy z dodatkiem substancji solubilizującycfr. ‘ zwiększających ich rczpurcczalność w wodzi:. Instanty mogą by: przygotuwS;,..,,, ;vane w postaci proszków lub mikrogranulatu pakowanego w opakowania i $ ednorazowe.

Maceraty, napary, odwary

sfaceraty (Macerationes), napary (Infusa) i odwary (Decocta) są to płynnej Yf wieżo sporządzone wyciągi wodne z surowców roślinnych, charakteryzujące iię małą trwałością. Otrzymuje się je przez krótkotrwałe wytrawianie przepisów b | vo rozdrobnionego surowca. Przy ich otrzymywaniu, jako materiał wyjściq^p||V: tosuje się różne części roślin leczniczych, np. liście, kwiaty, kłącza, korzenieni; lasiona itd. Ilość surowca oraz wody służących do sporządzania wyciągów jest tkreślana indywidualnie i uwarunkowana koniecznością otrzymania określo-> . tego stężenia substancji czynnych.    'i$y |jj.

Ze względu na brak możliwości standaryzacji tych prostych form lekowych $ tie stosuje się surowców bardzo silnie działających do sporządzania maceratójyj .¹ taparów i odwarów.    i

Wytrawianie surowca w przypadku maceracji przeprowadza się w temi Y raturze pokojowej, natomiast przy otrzymywaniu naparów i odwarów stosuję ię temperaturę wrzącej łaźni, używając infuzorki z tworzywa ceramicznego ryc. 18.1).    _    >

Ryc. 18.1. Infuzorka do naparów i odwaróWj

m gporząazame maceraiow. surowiec gruoo rozaroomony lub cafe nasiona spłukuje się niewielką ilością wody, umieszczając materiał roślinny na gazie lub fecie. Następnie surowiec przenosi się do naczynia, zalewa przepisaną ilością "iwody ⁰ temperaturze pokojowej, dokładnie miesza i pozostawia na 30 min. Po _tym czasie otrzymany wyciąg przecedza się przez podwójnie złożoną gazę, a surowiec przepłukuje wodą i uzyskanym płynem uzupełnia się macerat, przez _uprzednio użyte cedzidło, do przepisanej ilości.

W praktyce przygotowuje się najczęściej maceraty z korzenia prawoślazu lub nasion lnu.    _    '    •    _>    • .

Nasiona lnu wytrawia się w całości, ponieważ zawarty w nich śluz występuje w zewnętrznej warstwie naskórka (epidermie). Surowców śluzowych nie wytrawia się w podwyższonej temperaturze, gdyż śluz wystarczająco łatwo przechodzi w temperaturze pokojowej do roztworu. Poza tym użycie gorącej wody umożliwiłoby przejście do rozpuszczalnika również skrobi, składnika w tym przypadku niepotrzebnego i dodatkowo powodującego zmętnienie.

fuzorce przepisaną ilością wrzącej wody i wstawia do wrzącej łaźni wodnej na 15 min, często mieszając. Następnie infuzorkę zdejmuje się z łaźni i odstawia na 15 min, okresowo mieszając. Otrzymany napar przecedza się przez gazę. Pozostały surowiec przepłukuje wrzącą wodą, którą uzupełnia się napar do przepisanej ilości, cedząc przez uprzednio użytą gazę.

Napary sporządza się wyłącznie z surowców zawierających glikozydy o działaniu nasercowym: liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, z ziela miłka wiosennego i ziela konwalii, nawet jeśli w recepturze przepisano wykonanie z nich odwaru. Jak to już zaznaczono, glikozydy o działaniu nasercowym ulegają rozkładowi głównie pod wpływem enzymów występujących w surowcu, a także na skutek’dłuższego ogrzewania. Zalanie surowca wrzącą wodą unie-czynnia enzymy. Krótkie ogrzewanie (15 min) w temperaturze wrzącej łaźni nie ma większego wpływu na rozkład substancji czynnych. Zę względu na brak możliwości precyzyjnego dawkowania glikozydów w tej postaci leków — naparów nie powinno się współcześnie zalecać choremu.

Sporządzanie odwarów. Rozdrobniony surowiec zalewa się w infuzorce przepisaną ilością wody o temperaturze pokojowej, starannie miesza, przykrywa i wstawia do wrzącej łaźni wodnej. Podczas ogrzewania temperatura w infuzorce powinna się utrzymywać powyżej 90°C przez 30 min. Jeżeli w infuzorce normalnej wielkości znajduje się 100 — 200 g wody, to wystarczy całość ogrzewać przez 45 min, bez kontroli temperatury. Następnie zawartość naczynia cedzi się przez gazę. Pozostały surowiec przepłukuje się wrzącą wodą i uzupełnia odwar do przepisanej objętości, cedząc przez uprzednio użytą gazę.

W postaci odwarów przygotowuje się wyciągi z tych surowców, których składniki czynne nie są wrażliwe na temperaturę, poza tym z surowców twardych o zwartej budowie tkankowej.

^ Według nieco odmiennych przepisów należy przyrządzać odwary z surowców zawierających alkaloidy i saponiny kwaśne. W celu lepszego wytrawienia składników czynnych w pierwszym przypadku do wody dodaje się kwasu, ^a w drugim wodorowęglanu sodu. W środowisku kwaśnym alkaloidy, które występują w surowcach roślinnych zazwyczaj w postaci związanej z kwasami organicznymi, przechodzą w łatwiej rozpuszczalne sole. Na ogół stosuje się