tpl
6

iucij._yuu sMaum^uw Uicjfk.vjw GlCi.yuZAl.yUH, JfcŁJŁ 1 ZUUeZ

przed dostępem wilgoci. Opakowania sztywne o innym kształcie również; są, konstruowane tak, aby zapewnić ich maksymalną szczelność. Ziółka mogą-by6‘ -^s % przygotowywane również w postaci torebek do jednorazowego użytkuj/^^fci-istotnym zagadnieniem jest w tym przypadku odpowiednie dobranie ^ilości    l

surowca warunkującej otrzymanie w sporządzonym wyciągu właściwej dawki ffif? substancji czynnej.    •».

granulaty przygotowywane ze sproszkowanych i kapsułki ze zmikronizowa^

aych surowców roślinnych, zwłaszcza ich mieszanin.    .

— - - - - - - - _:

Niekiedy zioła mogą być przygotowywane w postaci tabletek. Surowiec roślinny proszkuje się i wraz z substancjami pomocniczymi tabletkuje -bezppś^J?' średnio lub po uprzednim zgranulowaniu. W obrocie znajdują się równik £

Dogodną formą zastępującą mieszanki ziołowe są tzw. instanty, służące "do.    :

wane w postaci proszków lub mikrogranulatu pakowanego w opakowania ’    1

ednorazowe.

. ■;&    i'’, %

sporządzania herbatek ziołowych ex tempore. Stanowią one mieszaninę wyciągów wysuszonych rozpyłowo, niekiedy z dodatkiem substancji solubilizującyćfi, ^:""-większdjących ich rozrurzczalnoś? w wodzi:. Instanty mogą b>ć przygotuj

• ^:-h^:-

Maceraty, napary, odwary

, ‘    ‘    iii

sdaceraty {Macerationeś), napary (Infusa) i odwary (Decocta) są to płynne; wieżo sporządzone wyciągi wodne z surowców roślinnych, charakteryzujące ;ię małą trwałością. Otrzymuje się je przez krótkotrwałe wytrawianie przepisów w;. vo rozdrobnionego surowca. Przy ich otrzymywaniu, jako materiał wyjścio^;;;-.. tosuje się różne części roślin leczniczych, np. liście, kwiaty, kłącza, korzenienia tasiona itd. Ilość surowca oraz wody służących do sporządzania wyciągów jęśt '/ )kreślana indywidualnie i uwarunkowana koniecznością otrzymania okręśjor, y tego stężenia substancji czynnych.    >    '

Ze względu na brak możliwości standaryzacji tych prostych form lekowych; tie stosuje się surowców bardzo silnie działających do sporządzania maceratójyj taparów i odwarów.    .

Wytrawianie surowca w przypadku maceracji przeprowadza się w tem; \ >eraturze pokojowej, natomiast przy otrzymywaniu naparów i odwarów stosuje ię temperaturę wrzącej łaźni, używając infuzorki z tworzywa ceramicznego¹

ryc- 18.1).    .

AA

Ryc. 18.1. Infuzorka do naparów i odwarów.

Sporządzanie maceraiow. surowiec graco rozarooniony lub cale nasiona opłukuje się niewielką ilością wody, umieszczając materiał roślinny na gazie lub Poicie. Następnie surowiec przenosi się do naczynia, zalewa przepisaną ilością ijwody o temperaturze pokojowej, dokładnie miesza i pozostawia na 30 min. Po H tym czasie otrzymany wyciąg przecedza się przez podwójnie złożoną gazę, p a surowiec przepłukuje wodą i uzyskanym płynem uzupełnia się macerat, przez uprzednio użyte cedzidło, do przepisanej ilości.

W praktyce przygotowuje się najczęściej maceraty z korzenia prawoślazu lub nasion lnu.    • .

M

Nasiona lnu wytrawia się w całości, ponieważ zawarty w nich śluz występuje w zewnętrznej warstwie naskórka (epidermie). Surowców śluzowych nie wytrawia się w podwyższonej temperaturze, gdyż śluz wystarczająco łatwo przechodzi w temperaturze pokojowej do roztworu. Poza tym użycie gorącej wody umożliwiłoby przejście do rozpuszczalnika również skrobi, składnika w tym przypadku niepotrzebnego i dodatkowo powodującego zmętnienie.

fuzorce przepisaną ilością wrzącej wody i wstawia do wrzącej łaźni wodnej na 15 min, często mieszając. Następnie infuzorkę zdejmuje się z łaźni i odstawia na 15 min, okresowo mieszając. Otrzymany napar przecedza się przez gazę. Pozostały surowiec przepłukuje wrzącą wodą, którą uzupełnia się napar do przepisanej ilości, cedząc przez uprzednio użytą gazę.

Napary sporządza się wyłącznie z surowców zawierających glikozydy o działaniu nasercowym: liści naparstnicy purpurowej i wełnistej, z ziela miłka wiosennego i ziela konwalii, nawet jeśli w recepturze przepisano wykonanie z nich odwaru. Jak to już zaznaczono, glikozydy o działaniu nasercowym ulegają rozkładowi głównie pod wpływem enzymów występujących w surowcu, a także na skutek’dłuższego ogrzewania. Zalanie surowca wrzącą wodą unie-czynnia enzymy. Krótkie ogrzewanie (15 min) w temperaturze wrzącej łaźni nie ma większego wpływu na rozkład substancji czynnych. Ze względu na brak możliwości precyzyjnego dawkowania glikozydów w tej postaci leków — naparów nie powinno się współcześnie zalecać choremu.

Sporządzanie odwarów. Rozdrobniony surowiec zalewa się w infuzorce przepisaną ilością wody o temperaturze pokojowej, starannie miesza, przykrywa i wstawia do wrzącej łaźni wodnej. Podczas ogrzewania temperatura w infuzorce powinna się utrzymywać powyżej 90°C przez 30 min. Jeżeli w infuzorce normalnej wielkości znajduje się 100 — 200 g wody, to wystarczy całość ogrzewać przez 45 min, bez kontroli temperatury. Następnie zawartość naczynia cedzi się przez gazę. Pozostały surowiec przepłukuje się wrzącą wodą i uzupełnia odwar do przepisanej objętości, cedząc przez uprzednio użytą gazę.

W postaci odwarów przygotowuje się wyciągi z tych surowców, których składniki czynne nie są wrażliwe na temperaturę, poza tym z surowców twardych o zwartej budowie tkankowej.

Według nieco odmiennych przepisów należy przyrządzać odwary z surowców zawierających alkaloidy i saponiny kwaśne. W celu lepszego wytrawienia składników czynnych w pierwszym przypadku do wody dodaje się kwasu, a w drugim wodorowęglanu sodu. W środowisku kwaśnym alkaloidy, które występują w surowcach roślinnych zazwyczaj w postaci związanej z kwasami organicznymi, przechodzą w łatwiej rozpuszczalne sole. Na ogół stosuje się