viewer8

3. MNIEJSZOŚCI NARODOWE, PAŃSTWA ZORIENTOWANE NARODOWO I ZAGRANICZNE OJCZYZNY W NOWEJ EUROPIE

Dwukrotnie w ciągu ostatniego stulecia Europa Środkowa i Wschodnia doi wtaJc2yly poważnych i skoncentrowanych w czasie rekonfigu* racji przestrzeni polityczne), dokonanych uedlug podziałów narodowych. W pierwszej fazie (która w rzeczywistości rozpoczęta się w XIX wieku) rozpad wielkich, „tradycyjnych", wielonarodowych imperiów

—    długotrwały rozpad imperium otomańskiego i nagły upadek wCZitóLc pierwszej wojny światowej imperiów Habsburgów i Romanowów

—    pozostawiły po sobie szeroki, rozciąg a wy się od wybrzeża Bałtyku ru północy po półwysep Bałkański na południu, pas nowych państw w Europie Wschodniej i Środkowej. W drugiej fazie rozpad Związku Radzieckiego, Jugosławii i Czechosłowacji oraz powstanie w id) miejsce około dwudziestu nowych państw przyniosło w efekcie unarodowienie przestrzeni politycznej na znacznie większą skalę, od Europy Środkowej i Wschodniej no całą szerokość Eurazji.

Podobnie jak rozwiązania kwestii narodowych, przyjęte po pierwszej wojnie światowej, tak i Włamię rekonfigu rac je przestrzeni politycznej, dokonane według pozornie narodowych podziałów, w widoczny sposób nie przyniosły rozwiązania uporczywych problemów regionalnych. Jednakże choć napięcia narodowościowe nic zostały rozwiązane, uległy restrukturyzacji. Niniejszy rozdział dotyczy tej wluśnit fazy i tej postaci narodowej kwestii, koncentruje sic na iriadyczncj relacji zachodzącej między mniejszościami narodowymi, państwami o orientacji narodowej i zagranicznymi „ojczyznami", oraz ilustruje ich dynamiczna> interakcyjną jakość na przykładzie rozpadu Jugosławii.

POTRÓJNA KONFIGURACJA

Potrójny związek relacyjny został wywołany, czy też ponownie »ial się ważny na skutek nowego (<Jiy też ponownie uwidocznionego) niedopasowania względcmjiebte granic Jtuliu rowy eh i politycznych. TfhaczwMmarodowićnic przourżaiTpolityczne?W regionie spowodowało, r.K dziesiątki imliotiuw ludzi znalazło mc pc>«    własnym**

terytorium narodowym, równoczewuę czyniąc ,narodową" cechę o*ób i terytoriów przedmiotem wzmożonej oceny. Na czele tych ,.narodowo" niedopasowanych osób. jak zasugerowałem w rozdziale 2, jest 25 milionów etnicznych Rosjan nagłe przekształconych, z posiadającej ogromne i potężne państwo narodowości, w mniejszości narodowe o niepewnym statusie, niejasnej tożsamości i lojalności w słabych i walczących o przetrwanie państwach, powstałych * rozpadu Związku Radzieckiego. Jednakie wiele innych grup ma podobnie strukturalnie ambiwalentny statua członkowski, należąc poprzez fakt zamieszkania i (w większości przypadków) przez formalne obywatelstwo- do jednego państwa, a przrąMonuucrnaną przynależność et nona rodową d*» innego państwa. Nćlć£ą~ deT^ tych grup — hy wymienić jedynie kilka spośród najważniejszych — około 3 milionów Węgrów mieszkających w Rumunii, Słowacji, Serbii i na Ukrainie, których związki z państwem węgierskim, ograniczone w czasach komunizmu, zwiększyły się i zintensyfikowały w ostatnich latach; 2 miliony Alb®ńę*yków w Serbii, Czarnogórze i Macedonii, których związki z sąsiednią Albanią zoftufy odnowione i zintensyfikowane; prawie 2 miliony Serbów żyjących (przed wojną) w Chorwacji i Iłośni-Hcrccgowinic, którzy po upadku Jugosławii zaczęli traktować Serbię jako swoją zagraniczną ojczyznę; prawie milion Turków W Bułgarii; Armeńczycy W Azerbejdżanie, zwłaszcza w rejonie NI agor-