zp 6 b

stam emocjonalne są szkodliwe dla zdrowia (np. u chor}Jr z depresją pezńm kortyzolu jest bardzo wysoki).

Wczesne doświadczenia emocjonalne, a szczególnie nierozwiązane konflikty z rodzicami lub innymi ważnymi osobami, traktuje się jako czynnik istotnie wpływając} :ia rozwój chorób psychosomatycznych w wieku dorosłym mp Łazowski. 1985: Januszewska. 1994: Sheridan, 1998). Zakłada się. że osoby cierpiące na choroby psychosomanczne doświadczyły w przeszłości tak silnych emocji, że psychiczna konfrontacja z nimi stanowiłaby zagrożenie dla ich tożsamości. Silne i nierozpoznane emocje na poziomie symbolicznym (tzn. w obrębie kodu językowego) są przekazyw ane przez umysł do ciała, co prowadzi do dezorganizacji i zaburzeń na poziomie somatycznym (za: Schier 2000).

Do powstania większości chorób nie przyczynia się stresujące środowisko samo w sobie, ale chronicznie utrzymujące się negatywne emocje, które wynikają z umieszczenia pewnych osób w określonych środowiskach.

Lęk - jako chroniczny negatywny stan. który zaburza równowagę organizmu jest szkodliww. Napięcie i obawa - wiążą się z lękiem, są przeczuciem, że może wwdarzyć się cos złego, groźnego i nieprzewidywalnego.

W rogość - zawiera w sobie gniew i chęć ranienia innych: szkodliwa jest chroniczna wrogość. Osoby wrogie mają podwyższony poziom noradrenaliny. Wrogość jest znacząco powiązana z fizjologiczną reaktywnością.

Apatia - brak pasji i emocji lub ich stłumienie, takie osoby nie reagują otwarcie i pozwalają, by ich życiem kierował przypadek.

Entuzjazm - ciekawość, zainteresowanie, potrzeba poznawania świata - bardzo ważne stan> i potrzeb}^-; takie osoby są szczęśliwe, chętnie pomagają innym, dobrze radzą sobie z wyzwaniami, są czujne, wrażliwe i pełne energii. Radość życia, na którą składa się dobre samopoczucie i wńgor, to dobry predyktor dłuższego okresu przetrwania w chorobie (Friedman. 2003).

^>roees\ poznaw cze a zdrowie

Nasze myśli i wyobrażenia pełnią istotną rolę w podtrzymywaniu lub eliminowaniu zachowań mających związek ze stanem zdrowia (Sheridan. 1998). Na przykład przekonanie o swojej bezsilności i bezradności sprzyja rozwojowi chorób nowotworowych (Simonton. 1989: Chojnacka-Szawlowska, 1994; Sheridan. 1998). natomiast przekonanie, że nikt tak dobrze nic wykonana danego zadania, jak ja. składa się na wzór zachowania A i sprzyja