�egna�ek2

WVw Icsatalocnia niezbędna jest ptzaetfe itMMn edukacji, twórcom jej proj|rmmów ori* nauczydaloa profnim lub t«vovfaącym własne («uior»k»e> programy. Wagę 9€gn rv*uc->c«cli podkreśla m.m. K. Denek, który — snując roaewujunii puJutMWowcj — Btwterdm' ,.?lnajornność istoty i jferódef ktor edul — ji ar> »tcn—tyogncj ( stanowi jeden v. elementów wiedty • wychowują, n nrsaem woźny komponent identyfikacji z y_t-

Wironir.h źródeł celów edukacyjnych noteiy aeałieasyó:

— ■    wartości uniwersalnych t wartości istotnych at punktu widacna

tqna*wg>» femkcjonowan »a Bpolcoancgo a zawodowego;

r portatwo (idee demokracji) zawarte w Konstyiuc)*• państwa;

ogólnonarodowego systemu edukacyjnego; ■nadesema r reaiłxaci i dotychczasowych reform oświatowych;

e. vw^-nikąjącc * dorobku nauk pedagogicxno> jBlholecicaaiycb « mnych nas sale o całowieku;

" a oockawwnra olcreśloa>*ch środowisk zawodowych » lokalnych:

___    __„jm nainii n w»anni u« Tmińin~ « młodzieży.

znajduje swoje odzwierciedlenie w pro* kazukceu. paflpiji ■ tiik■ i 11 i skryptach oraz innych materiałach przenu-M obMW tąfuj ąc>ch

O

<e 1 ir fcoKto Iccnl

ościami

%aaaE5sa2cv2Exaai ponncają w hopośrednim związku z wartościami, co zgodne ofolaą tcsuScncją w edukacji. Wartości nazywane uniwersalnymi powinny -jMBcaCBMs źErdetko ce2ów każdego rodzaju edukacji. Dokonujące nic aktualne Mcaak kształcenia należy sytuować w nurcie, rozumianym jako

faswyets i ............ i li odniesich do systemu uniwersalnych wartości.

pełniejszym źródłem wyprowadzanta celów edukacyjnych — twierdzi

Mfewna cywilizacja, a także rozpoczynająca «ic nowa cywilizacja, zwana |dQgi k<^pMi j Jn ą nwaza ludzkości nic tylko szanse rozwoju, ale niesie —^ jj jjgr saaniil. Są lo a»e tylko zagrożenia o charakterze militarnym <groźba rrr-j ipjgn regionalnych, konniktów wewnętrznych rasa tle etnicznym ■le tdrtr zagrożenia typu:    terroryzm, narkomania, egoizm w

, uzyskiwamo zysków, dewaluacja > relatywizacja

J 4

■as* W dfragośUa rr. |wl    r>*"*e

■S mf isrW 3000, a 42-śJ-

W -T47

75

wartości ogólnoludzkich, negacja ideałów, nadmierny konsumpcjonizm. zanikanie różnorodności kultur (dążenie do unosowienia kultury), brutalność i znieczulica społeczna, lekceważenie obowiązujących norm i praw itp Wszystko to prowadzi do oddalenia się poszczególnych społeczeństw od systemu uniwersalnych wartości, o może nawel do swoistego „rozchwiania" moralnego Dlatego też teoretycy edukacji widzą konieczno# powrotu do kształcenia człowieka w oparciu o wartości uniwersalne. W dobie cywilizacji informacyjnej potrzebni będą z pewnością ludzie dobrze wykształceni, o wysokim poziomie profesjonalizmu, nic nic „ludac-roboty" Oczekiwać się będzie od nich nie tylko wysokiego poziomu kwalifikacji zawodowych. ale również umiejętności poznawczych wyższego rzędu niezbędnych w rozwiązywaniu problemów i podejmowaniu trafnych decyzji ora2 odpowiednich cech o charakterze humanistycznym i ctyczno-moratoym (kompetencji etyczno-zawodowych). Stąd też przed współczesnym procesem kształcenia stoi zadanie wykształcenia człowieka nic tylko jako wysokiej klasy specjalisty w danej dziedzinie, ale również człowieka wrażliwego, tolerancyjnego, twórczo myślącego, umiejącego odróżnić dobro od zła, doskonalącego swoją osobowo# pod względem intelektualnym, afektywnym i psychomotorycznym¹. Będzie to możliwe tylko wówczas, gdy model edukacji nauczającej zostanie zastąpiony całkowicie modelem edukacyjnym nauczania wychowującego. Na taką potrzebę wskazuje obecnie wielu pedagogów (np. K Denek. S. Palka, J. Półturzycb. M. ŚmeżyMd. W.P. Zaczyński i wielu innych). Współczesne kształcenie musi mieć nic tylko charakter „nauczający", ale i .wychowujący¹. Trzeba w mm nadać odpowiednią rangę wartościom, zwłaszcza wartościom uniwersalnym.

Pojęcie „wartość” wywodzi się z języka niemieckiego, od słów Wen i Wurde, które oznaczają godność, honor, powagę lub godny i wartościowy¹. W Słowiku języka polskiego W. Doroszewskiego wartość definiowana jest jako „to, ile coś jes² warte pod względem materialnym" lub jako cecha przedmiotu, produktu, matenah itp,, dająca się wyrazić równoważnikiem pieniężnym lub innym środkiem płata² czym, lub ceną subiektywną¹.

Teorią wartości o ogólnym ujęciu zajmuje się aksjologia, a wartościami odniesieniu do edukacji - aksjologia pedagogiczna, która w zasadzie dopiero i tworzy. W naukach humanistycznych (w tym i w naukach pedagogiczny² przyjmuje się najczęściej, że „wartość" oznacza to. co ceni człowiek łub gn społeczna, co uważane jest za ważne i w ten sposób przeżywane⁴. Jest to jedf pojęcie tnidne do zdefiniowania. DU potrzeb dydaktyki w pełni przydatne jest ta rozumienie wartości, jakie nadają temu pojęciu nauki humanistyczne. Wartością

1

^ł J. PAtiur/ycki, DydiMa tik . op. ot..»31 ' Cyt. /o: j. PAłttńydd, OpMiykMa , op (li.,138. ⁴ K. Dmck, O ao«y op n.ill.

2

K Durak, Oaony²,, op. fil, a IJ.