20 â–
tolccnia ułatw im samoocenę, przygotowanie się do sprawdzania i Qtó‘nj s\ycdouc/cma«ę.
}) Ograniczony obiektywizm sytuacji spmvdiian|(
• tyjnb s$ m in. w kierowaniu się w czasie oceniania sympatią lub 3nt)^j| io posrczeptajch uczniów (studentów), wpływem nastroju, stwarzaniem ny^. acji lękowych, te mogą prowdrić mc po do zaburzę* czynności fi^ gicaych i moimtaiycli. ale również poznawczych ilp.
6) fowlenchonnoić doboru p jla n - ocena oparta o niewijte próbę pytań przy obszernych treściach kształcenia nic odzwierciedla poziomu osiągnięć uczniów (studentów). Natomiast duża liczba pytań, wymagający stosunkowo krótkich odpowiedzi, poważnie minimalizuje powierzchowno^ spawtbami.
Ocenianie bardzo ściśle wiąże się z jakością kształcenia i cwaloicją dydalc. tycuą. te to procesy stają się priorytetowymi w każdej szkole i na każdym szczeblu edukacji
Sprawdzane i oceniane wpuków kształcenia wiąże się ściśle z terminem „miłucji dydaktyczna", który w języku dydaktyki polskiej pojawił się stosunkowo niedawno. Szybko jednak jest adoptowany przez naszych teoretyków i praktyków oświatowych Wymaga jednak dokładniejszego wyjaśnienia oraz przedsta-wieaii jego relacji z takimi chociażby pojęciami jak sprawdzanie i ocenianie czy pooiar.
Precyzyjne zdefiniowanie terminu „cwaluacja dydaktyczna" czy też „cwału-acja edukacyjna wbrew pozorom jest bardzo trudne. Dlatego leż korzystniejsze wydaje się być przedstawienie różnych ujęć tych terminów w literaturze, które -różując różne ich aspekty - pozwolą lepiej zrozumieć ich istotę.
Ki gruncie polskim problematyka ewiłuacji w działalności edukacyjnej nie doczekała się jeszcze pełniejszego opracowania, choć podejmowana jest przez niektórych naukowców. Zajmują się nią szczególnie Lech Korporowicz i Bolesław Nicmicrko; którzy jednak wyjaśnienia istoty tych pojęć szukają z konieczności na gruncie literatury obcojęzycznej, a zwłaszcza ainerykańśkicj i angielskiej,
Sam termin „cwaloicjiN pochodzi z języka francuskiego, nic dla celów pedagogicznych adoptowany został przez Amerykanów,
W języku angielskim rmlmhflluowiić) znaczy „starannie rozważać, jak daką ołytettii lab wnrtoklown jest pewna działalność, jej plan lob pomysł, zwbpu by zdecydować, czy ją podjąć czy nie, albo czy Ją kontynuować"1 2.
Takie rozumienie ewaluicji można odnosić do każdej świadomie i celowo orpMZDmj działalności, którą jest również działalność edukacyjna w ogóle
1 C/fc* n B Hkinolo, 4jddt)tw SiaMy r&bty* Eltmuy
w
I tffltim* l«j szczegółowe odrowy, |A np tirutaw ogbłnt, ki/ultem „wodoMHP
flieklóray leordycy twaluacji. j»k np, tmcu R Ib* tnkiuj^ n iikopcw* protfl. Miry „prowadzi do powala opiaii. te coi przcduawla ii| ul. lik Ojnnia *»" MN n,{P>' wt hw« proajdad do decyzji w ||f puitu palanta, chociaż w rzeczywutoici czyim o to właśnie chata, np hm NBuł Cezara juko wielkiego wodza, nic podejmuj * wyniku tej oceny ndnej icjtji;
Prowadzenie ewaloacji wymija opracowała lub dolani odpoolcdalcl kry Itrlów. jkonkrclyzowania oblekło porównała, i nnkpne mul,.u iitpałi * jjlim len obiekt odpowiada powyższym kryierom. Czynności lc powrnny jliwić prowadzącemu cwaluacj? wyroUeato Hbff^ąh«
„bickiu. Obiektami tymi mogą być kierunki działań edukacyjnych Tak więc sądy wartościujące mraluaton powinny być pomocne w podje™ decyzji odpmcdnim jtfiyiiiojom lub osobom co do wyboru zasadniczego keunko łych dali. §p nie prostszą jest sytuacji kiedy etiluator i podejmujący decyzje jni tą «ą «óą (jnsiytucją). Sądy wartościujące mogą byi wyratone w różny iposób, od prwyth jtwierdzeń typu Robrze" lub „złe" do szerokich opisów (oponowi Takie loane-pic ewaloacji ma wyraźnie charakter oceniający, W lucwurzt zacbodnit] tyugnjc wiele różnych ująć cwaluacji z punktu widzenia poincb edubcyjqtfc. o różnym stopniu precyzji i przydatności dla naszych potrzeb.
Do najbardziej znanych definicji cwaluacji dydaktycznej natydefacpapa ponowani przez Ralpha Tyltra w pracy kit Principia | Cmalm ml liimclioii (1950), Pisze w niej. że ewaliacji to „proces zmierzający da stnlrr-dzenła. iv jakim stopniu założone cele edukacyjne są menwlicie rralizowi-ne’°. Jest to definicja bardzo jasna, ak i ogólna km rm«cy tq profaufyłi (U. Cronbach, M.C. Alkin, D.L. Stufllcbeao) kaknąą ewakaję ytko dzobWć pole gającą na dostarczeniu informacji potrzebnych do podjącia decytjr2,1 RSfl ujęciem cwaluacji można spotkać się w pracy A.W. toki i RJ. Panoa /be Enlnaiiwi o) FJmilima! Progom (Eiahitc/o pnpmm /iIuLict/mi. gdzie czytamy, że „głównym celem cwaluacji jest zdobyae otarncji. bn me hyć wykorzystana do podejmowania decyzji edukacyjnych^.
W ostatnich dziesięcioleciach wielu teoretyków dom. ze cwaluacji jest szacowaniem ztkt lub wartości mi Eimer, Ei Home. M. Scrisco, D L. Stufflcbeam), bądź działalnością sfcbdającąatatoHfią jak i oceniania (R.E. Stake, E.G.Guba, Y.S. Lmcohj2. Jednak za oajbtrdncy pny* damą dla teorii i praktyki ewaluacyjnej przyjmuje BI ifotmiloimąi*®
1 EJt Komo, Cmlmiiir »ifokrjbflt, (r) H »oW»n imlit Mam Pragom T1HM, MEN. WraM IW. i It Nero, Koncrpmlontt nwkucn ukNdst nj. (red.) u Korpouwia, op, eń, i SI
1 |bidcm,s. 5L
Cytuję, za B. Nieirójkty 'D Ntio. op. cit.rSJ