0109

94

BOLESŁAW II SZCZODRY.

11. 14..

Najwcześniejszą wyraźną datę urodzin Bolesława podał dopiero Długosz¹) pod r. 1042, nie ma ona jednak poparcia w żacłnem źródle i jest widoczną kombinaeyą, wysnutą stąd, iż pod r. 1041 położył powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski i małżeństwo jego z Dobronegą^{2 3}). Są jednakże pewne wskazówki, które, jak mniemam, pozwalaj;} ustalić datę urodzin, odmienną od Długoszowej. Pod r. 1089 zapisuje Bocz. Małop.^:i) następujący fakt; Morim rege Boleslao aliisgue fratribus. Wladidam dar /toina regnarit... Ta sama zapiska, w tern samem dosłownem brzmieniu znajduje się w Roez. Tras.⁴) i Rocz. Krak.⁵), tylko pod r. 1088. Do wszystkich zaś owych trzech roczników przedostała się ona z Galla⁶), który w dosłownie zgodnym ustępie mówi o zmianie rządów w Polsce po śmierci Bolesława Szczodrego, nie podając oczywiście daty rocznej. Jako wyciąg z kroniki nie ma tedy zapiska owa w rzeczonych rocznikach znaczenia wiadomości oryginalnej, natomiast pozostaje do wytłomaczenia fakt. dlaczego ją umieszczono pod r. 1089 wzgl. 10,88. Ze dala śmierci Bolesława, pod tym rokiem podana, jest zgoła niemożliwą, wywodzić nie potrzeba, można jednak przypuścić, żc owe roczniki znalazły w jakimś wcześniejszym roczniku pod r. 1039 lub 1088 wzmiankę o jakiemś zdarzeniu z życia Bolesława, która nie mogła się odnosić do czegokolwiek innego, jak tylko do jego urodzin, a którą przez omyłkę wylłoinaezyły jako datę jego śmierci. Wszystkie te roczniki, jak wspomnieliśmy przy innej sposobności {II. 11.), zostają do siebie w stosunku ścisłego powinowactwa, zaczem zapiskę ową odnieść należy do jednego tylko wspólnego źródła. Stąd nasuwa się dalsze pytanie; czy owa data nie da sic stwierdzić inneni, niezależnem od poprzednich źródłem? Stwierdzenie takie znajdujemy w Rocz. Krasiń.^{7 8}). gdzie pod rokiem 103 1 czYlnniY zapiskę; Bohdana primogenifus Kazimiri, <pii Kyow rnetropolim vastavit et icftts ani gludii hi porta a uren relhpiit aiynam. 1 ta zapiska .jest widocznie zależną od Galla^s), który, opisując wyprawę kijowską Bolesława. mówi; urbein Kyyetoo precipnam hostiliter intramt ictumque sui en*ia in porta cnirea aignuin memorie dereliguit. 'W tej formie nie można, jej tedy uważać za współczesną zapiskę annalistyczną, ale raczej znowu za wyciąg z kroniki⁹); przyznać jednak trzeba, że powstała ona niezależnie od zapiski zawartej pod r. 1089 lub 1038 w Roez. Małop., Bocz. Krak. i Rocz. Tras., nie powtarza bowiem tych samych szczegółów, jakie sio tamże znajduj;}¹⁰). Podając tedy pod r. 1039 wiadomość z życia Bolesława, korzystał Rocz. Krasiń. bądź to ze źródła innego, aniżeli wspomniane trzy roczniki, bądź też z tego samego, wszelako w pierwotnej jogo formie, gdzie znajdowała się jakaś wiadomość o Bolesławie, atoli bez obu amplifikaoyj, zaczerpniętych z Galla. Jaką była ta wiadomość, tego znowu dokładnie nie możemy się dowiedzieć z Rocz. Krasiń., gdyż zapiska jest widocznie defektowną i brakuje w niej orzeczenia w zdaniu główuem, ale niewątpliwą jest rzeczą, że wiadomość ta odnosić się mogła tylko do urodzin Bolesława, gdyż pod r. 1039 nie było żadnego innego szczegółu z jego życia do zanotowania Dlatego zapiska powinna być uzupełnioną w sposób następujący: Bolealans primoyenitns Kazymiri [wscitur], qui Kyow rnetropolim mstatit etc.¹¹). W ten sposób w dwu niezależnych od siebie przekazach mamy, przy zastosowaniu odpowiedniej interpretaeyi, stwierdzony fakt urodzin Bolesława pod r. 1039 lub 1038, a jeśli dodamy, że już w r. 1040 rodzi się Wlodzisław Herman, młodszy brat Bolesława (II. lii.), to znajdziemy w tern najdobitniejsze poparcie poprzedniego naszego wywodu. Chodziłoby jeszcze tylko o to, którą z obu powyższych dat: 1038 czy 1039 r. przyjąć jako właściwą datę urodzin Bolesława. Już sam takt, że rok 1039 powtarza się w dwu bezpośrednio od siebie niezależnych źródłach, w Bocz. Małop, i Bocz. Krasiń., przemawia stanowczo na korzyść tej ostatniej daty, a bardziej jeszcze wzgląd na to, że Kazimierz Odnowiciel conajwcześniej dopiero z końcem r. 1038 wrócić mógł do Polski i zawrzeć małżeństwo (II. 11.i. Dala 1088 r. w Kocz. 4’ras. i Rocz. Krak. musi tedy być uważaną za prosta tylko omyłkę cyfrową. Jakoż,

1

llist l'ol. I. 28:-!. — 2) Por. Semkowicz, Rozb. Dług. 117. — li) Mon. Pol. III. lii. — ¹) I b i (J. 11. 830. —

2

5) Ibid. U. 830. — «) Ibid. 1. 425. — 7) Ibid. III. 130. — 8) Ibid. I. 419. — !>) Bielowski w Mon. Pol. III. 130 u w. 8 przyj

3

muje. niewątpliwie błędnie. stosunek odwrotny, t. j.. że podana w Rocz. Krasili, zapiska jcsl pierwotną i że na niej polega

4

ustęp w Kronice Galla. — 10) Kilka innych zapisek Rocz. Kras., które Bielowski wykazuje jako wspólne z Rocz. Trawki (zap.

5

pod r.' 909. 1013. 1023, 1032. lotfi! nie można uważać za dowód zależności pierwszego od drugiego, ws/yslkie bowiem dotycz;}

6

dat z życia biskupów krakowskich i zaczerpnięte zostały prawdopodobnie z Katal. II. bisk. krak. (Mon. Pol. III. 328), z którego

7

korzysta! także i Rocz. Traski. wszelako nie tak dokładnie jak Rocz. Krasiń.. który n. p. zgodnie z Kalał. II. podaje ordynacya

8

Prochora pod. r. 909, gdy przeciwnie w Roez. Traski ordmaeya nosi datę 970. Zależność Rocz. Krasiń. od Rocz. Traski nie da

9

się tedy udowodnić. — IG Jak trafnie domyślał się już Bielowski. Mon. Pol. III. 130 uw. 8.