0007001

Ci.    ( 96 )    Ci.

kich stron był uciemiężony, nic uniósł się niecierpliwością lub gniewem. Bierze się jeszcze niekiedy za stałość u-rayshi niepodpadająeą odmianom. Do-etrinauiri per patientiam nascitur. Za dotrwanie także w dobrych sprawach, Sic, qui secundum patientiam boni o-peris. » To jest: Bóg tym, którzy w » cierpliwości uczynku dobrego, szukają » sławy i czci nieśmiertelności , odda » żywot wieczny. Iłom. II. v. 7.

CIĘŻAR.    O mis. Ten wyraz ma

różne w piśmie znaczenie; znaczy n-tropienie, proroctwo nieprzyjemne i zagrażające. Onus Babilonis, Onus Nininae, onus Aegipti . Onus Babilonis quod vidil Isaias. Proroctwo przeciw Babilonii, które objawione było Izajaszowi. Żydzi pytali się natarczywie Jeremiasza, Quid cst onus Domini? a prorok im odpowiedział: Fos estis onus. Wy jesteście ciężarem nieznośnym Panu, on was porzuci i skruszy, i staniecie się obrzydliwością ludów. Ciężar ręki Boskiej oznacza jego jiotęgę, którą on karze. In singulis urbibtis gra-vissima valdc rnanus Dei. Pater tu-us durissirnum jt/gum imposuit nobis. Jarzmo ciężkie, znaczy niewolą pod swoim panem. Alligant onera gra-via. Faryzeuszowie » wiążą brzemio-«na ciężkie i nieznośne i kładą na • plecy ludzkie«. Matth. 24 o. 4. Te to brzemiona były rozkazy prawa , o-raz różne ich podania. Lud ciężki. Populus granis to samo co mnogi. In populo grani laudabo te. Musca gra-vissima. Wielość much nader przykrych. Fae populo grani! Biada ludowi obciążonemu grzechami. Dor-iniebat Sopore grani. Jonasz spal twardem snem uśpiony.

CIĘŻAR. Pondus, czyli waga do wymiaru ciężaru rzeczy. Dawni He-brajezykowie niemając w używaniu mo nety bitej pod stępieni, na pewnej wadze ważyli wszelkie złoto i srebro, w kupnach i przedaży. Nazwisko powszechne , którego oni używali do o-znaczenia wagi, było kamień. Czytamy w Deutoronomium » nie miejcie w ■ jednym worku jednego i drugiego ka-» mienia «, to jest nie miejcie różnych wag, sprawiedliwej i fałszywej. » Ale »tylko jeden kamień doskonałości i »sprawiedliwości” ta jest wagą sprawiedliwą i wierną. Syklu* i pół sykla, były to nietylkó nawiska monety ale i wagi. Czytamy Libr. 2. Reg. Cap. 16. że włosy głowy Ahsalona ważyły sto syklów. Mojżesz rozróżnia dwa gatunki wagi; wagę świątyni Pondus Sanctuarii, która była wagą sprawiedliwą jako reguła, podług której rozpoznawały się inne wagi; i wagę publiczną pondus publicum, której u-żywano powszechnie w kupnach i prze-dażach. Waga pierwszego gatunku strzeżona była w kościele, żeby służyła za wzór miar publicznych miasta. Ten zwyczaj nie tylko zachowywał się u żydów, ale też był powszechny u Egipcyan i Rzymian. Czytamy w księdze Paralipomenon, iż jeden z kapłanów bywał wyznaczony do nadzoru nad wagą i miarami, Saccrdolcs super omne pondus ahptc mensufam. Waga, ciężar, ciężkość, w różnym znaczeniu biorą się w'piśmie, 1) za wagę, ważność: Quod in praesenti est momen-taneum... aeternum gloriaepondus ope -raiur in nobis. 2) za pracę, robotę. Qui porlanimus pondus diei. 3) obowiązek, zlecenie trudne. Car impo-

Ci.

( 97 )

Ci.

suisti pondus u/iwcrsi popułi hujus super me. 4) za karę , klęskę. Extcn-dam super Jerusalemfuniculum Sama-riae, et pondus domus Acliab. 5) Znaczy stosowność sądu do występku. Po-nam in pondere judicium.

CIL1C1UM czyli IVłosiennica , gatunek sukni ostro i grubo tkanej koloru czarnego, która niegdyś u żydów była w używaniu w czasie żałoby, smutku, i w obrzędach czynienia publicznej pokuty; takowa suknia zwana była ci-licium. Tcxt Hebrajski nazywa ją worem, przeto iż ta suknia była całkiem zszyta, bez wszelkiego kroju jak wór. Jakób wdział na siebie cili-cium gdy się dowiedział, iż Józef syn jego nie żyje. Achab takim pokrył się worem, po odebranych pogróżkach od Eliasza w imieniu samego Boga. Prorocy wzywając lud do pokuty i postu , wzywali go zarazem do odziewania się w cilicium i posypywania popiołem. In cinere et cilicio. Genes. Cap. 37. III. Reg. Cap. 12.

C1NEI. Płaczący. Naród Arabski w prowincyi Madian, pochodzący od Cina syna Jethra. Cin był powinowaty Mojżesza, złączył się z nim przy wejściu z Egiptu z częścią swej licznej familii, i po niejakim czasie Mojżesz zwołał resztę tejże rodziny, by się nie zmięszała z innemi w zupeł-netn zniszczeniu kraju Madianilów, które on przedsięwziął. Ci tedy Ci-nei złączyli się z bracią swoją i przebywszy Jordan, schronili się na pustynią po wzięciu Jerycha, w zamiarze prowadzenia życia świątobliwego i osobnego. Wtenczas, gdy Jabinkról Chananejski podbił sobie Izraelitów, zostawił w spokojności Cineów, z po-Dyk, Bibl. Tom I, wodu ich wielkiej cnoty i doskonałości. Judic. Cap. 1. Para lip. Cap. 2. 1. Reg. Cap. 25.

CYNAMON. Krzewina której kora ma przedziwny zapach. Bóg rozkazał Mojżeszowi, by się postarało zrobienie oleju pachnącego, dla namaszczenia nim Przybytku i wszystkich naczyń do niego należących. Lecz ta krzewina , o której mówi Mojżesz, już w cale nie istnieje; bo w tenczas cynamon zaginął w Arabii, kiedy i balsam w Palestynie mniema Mathiolus; wielu ztąd wnoszą, że cynamon nie inny był, tylko ten, który powszechnie znany, mający podobne własności zapachu i smaku, zwany po fran-cuzku, la cannele który do nas z wyspy Ceylan sprowadzają. Jest jeszcze inny gatunek cynamonu białego, z wyspy Madagascar sprowadzanego. Eocod. Cap. 30.

CIOŁEK. Vitulus. Zwierzę pospolicie używane do ofiar, o którem częsta jest wzmianka w piśmie, i która niekiedy bierze się za wszelki rodzaj bydląt zabijanych na ofiarę. Tunc im-ponent super allare tuum aitulos. Bierze się także to nazwisko w sensie metaforycznym, dla oznaczenia srogich i wyuzdanych nieprzyjaciół. Circurn-dederunt me vituli multi. Ściąga się to do nieprzyjaciół Chrystusa, którzy jak cielce zawsze byli rozhukani i gotowi do bodzenia. Oznacza prócz tego osoby słabe i w prostocie żyjące. Vi-tulus et itr sus paseentur simul. To jest ludzie prości i szczerzy połączą się z owemi, którzy okazują się jak niedźwiedzie srodzy i dzicy, gdy przez łaskę Chrystusa staną się jednego serca i jednej duszy z tamtymi. Wreszcie

13