027

BOGUSZÓWKA.

Boguszówka leży na Podolu w pięknem położeniu, w dolinie, którą opasują ze wszystkich stron strome zbocza, jary i wyżyny.

To powiat Uszycki, kraina stepów, wąwozów i przestrzeni, wśród których przebiegały ongi półdzikie najezdnicze hordy wołoskie, a i tur-czyn z tatarzynem mordował ludność i palił wioski.

Dla ubezpieczenia się od napadów i grabieży budowano tu w ziemi Uszyckiej mnóstwo zamków i wałów, z których dziś 'pozostały jeno szczątki. Pozostały też mogiły, có służyły dla chowania' zwłok, lub dla oznaczenia dróg, by rycerz nie błądził czasu pochodu. W mogiłach częstokroć znaleźć można było pozostałości broni, siodeł, zbroi, czasem turecką halabardę lub Strzałę, czasem napisy tureckie na skalach.

Ileż to razy napotkać tu można było kapliczkę w skale, napełnioną kośćmi ludzkiemi lub starożytny monaster w skale misternie wykuty-

A ruiny zamków Uszyckich. Toć tu na każdym kroku spotykałeś stary, od wieków zczerniały, kasztel, jakieś grodzisko lub horodyszcze, jakąś fortalicję, jeszcze przez Korjatowiozów wystawioną. Wokół zamku oplatała się klechda, legenda, podanie, o nocy księżycowej na starym kasztelu słyszałeś nawoływania głuche, słyszałeś dzwony klasztorów, przed wiekami pod ziemię zapadłych-

W tej to ziemi Uszyckiej miałeś wszędzie mnóstwo pamiątek.

Były tu Kuryłówce murowane, Skąd pochodziła Katarzyna z Potockich Kossakowska, owa „mądrocha“ kasztelanowa kamieńska, znana z cnót obywatelskich, nauki i dowcipu. Oraz piękna Delfina z Komarów Potocka, muza Chopina i muza Krasińskiego. W rozdole Kuryłowieckim pałac na fundamentach ogromnego zamku, przez cyklopów pono stawi > nego. Bez wapna budowany, jeno kamień na kamieniu lokowany. W jed nym kamieniu wydrążenie, w diugim rodzaj czopa, tym sposobem razem związane.

Były jeszcze Sutkowce, nad rzeką Uszycą, z żarnikiem przez Aleksandra Bałabana zbudowanym i z napisem „Iwan Bałaban na Sudkoweach pan“. Miał zamek kilka wież narożnych z blankami i strzelnicami. Na zamku mieszkał w osiemnastym wieku Tadeusz Leszczyc Grabianka, mistyk, illuminat, martynista, naczelnik sekty zwanej Nowym Izraelem, ów co miał swego czasu własną świątynię w Awinjonie- W Sutkowcach odwiedził kiedyś Grabiankę sławny czarnoksiężnik Balsamo Cagliostro.

Były jeszcze znane miejscowości Kitajgród, Dunajowce, Mińkowce, Zamiechów, Tynna.

Wśród owych to siedzib wznosiła się Boguszówka, należąca do hr-Cezarostwa Stadnickich.

28