0054

45

zaledwie latach do poważnych rozmiarów „Banku Ludowego*¹ i „Rolnika" w Złotowie, które to spółki posiadają własne, okazałe gmachy i składnice. Poza tern istniały jeszcze banki ludowe w Zakrzewie i Krajence. Obroty roczne w tych instytucjach były mil jonowe.^J)

Z powyższego jak i z całej przeszłości historycznej wynika aż nazbyt wyraźnie, że ziemia złotowska jest rdzennie polską. Świadczy o tern także fakt, że jeszcze 1920, (a więc już za czasów polskich, kiedy to znaczna liczba Polaków przeniosła się była do Polski) przy wyborach do rady miejskiej wybrano w Złotowie aż 8 Polaków, a do rady szkolnej 12. W gminach wiejskich wynik wyborów był jeszcze pomyślniejszy. Po dziś dzień w niektórych miejscowościach rady gminne składają się z samych prawie Polaków. Polacy zamieszkują w zwartej masie dwa miasta i 30 przeszło okolicznych wsi. A zatem dopiero tam, gdzie kończą się polskie wioski na zachód od Złotowa, biegnie etnograficzna granica Polski. Z natury więc etnograficznego prawa, jak niemniej dlatego, że od roku 1295 do 1772 bez przerwy ziemia złotowska należała do Polski (stanowiła przez prawie 500 lat cząstkę integralną całości Polski) i jako taka powinna była być do niej włączona tem więcej, że ludność polska stanowi element tubylczy, podczas gdy Niemcy są elementem napływowym.

Kiedy w historyczny dzień 11 listopada 1918 cesarz Niemiec Wilhelm II uciekł do Holandji, kiedy pobite wojska niemieckie pod naporem zwycięskich wojsk aljanckich opuszczały krwią przesiąkłe pola Francji, kiedy militaryzm pruski w lasku Compiegne na polach Szampanji wyciągnął szpadę, aby złożyć ją u stóp generała Focha i w jego kwaterze podpisał rozejm na podstawie orędzia wilsonowskiego, wtedy dla Polaków w zaborze pruskim wybiła ostatnia godzina niewoli. Polacy w Złotowskiem odetchnęli swobodnie. 'Wybrali Radę Ludową Powiatową, na czele której stanęli pp. Koczorowski, dziedzic z Tarnówka, jako prezes, ks. proboszcz Pellowski oraz dr, Sobierajczyk, lekarz z Złotowa, jako członkowie. Rozentuzjazmowana patrjotyczna młodzież odbierała samowolnie

*) Bank Ludowy w Złotowie 5 miłjonów marek niemieckich. Rolnik w Złotowie 3 miljony marek niemieckich. Bank Ludowy w Zakrzewie 3 miljony marek niemieckich i Bank Ludowy w Krajence 500 000 marek niemieckich.