0435

420

KONRAD II.

IX. 1.

Przeważna ilość źródeł, po części niezależnych od siebie, mówiąc o synach Ziemowita I, kładzie Konrada na pierwszem miejscu, przed Bolesławem II (IX. 2.). Porządek ten znajdujemy w Bocz. Franc. krak.^J), Chroń, princ. Pol.²), Geneal. Mazow. Wargoc.³), Geneal. Tomic. ⁴), Rodow. książ. poi. ^rj i w Latop. llipac.^,;). Ten sam porządek zachowany też w dokumencie arcybiskupa Jakóba z r. 1284 ⁷). Na tej podstawie wnioskuję, iż Konrad był starszym Ziemowita synem⁸), mimo odmiennego porządku, podanego w Kron. Wielk.^:)), która naprzód Bolesława, a potem dopiero Konrada kładzie; a skłania mnie do tego i ta okoliczność, że zarówno w źródłach rocznikarskich i kronikarskich, jakoteż i dyplomatycznych Bolesław występuje jako samoistnie działająca osoba znacznie później (1279 r.) aniżeli Konrad. Już Bocz. kap. krak. ¹⁰) i inne późniejsze, a nawet sama Kron. Wielk. ⁿ) podają, że w czasie napadu Litwinów na Jazdów r. 1262, który Ziemowita I (VI. 14.) przyprawił o utratę życia, dostał się do niewoli nieprzyjacielskiej, z której nie wiadomo kiedy i jakim sposobem się wydostał. Snąć jednak musiało się to stać rychło potem, albowiem Kron. Wielk. '-), opowiadając

0    odbudowaniu grodu płockiego przez Bolesława kaliskiego wnet po św. Michale 1262 r., nadmienia, iż gród ten zwrócony został wdowie po zabitym księciu i jej synom, pośród których obok Bolesława wymieniony już Konrad. Z wiadomości tej wnioskuję, że w czasie tym żaden z obu Ziemowitowiców nie miał jeszcze lat sprawnych, inaczej kronika byłaby się wyraziła, że gród zwrócony został bądź to obu, bądź przynajmniej starszemu, nie zaś matce wraz z synami. Stąd wypływa, że data urodzin Konrada przypada na czas po 1250 r. Bod datą 28 stycznia 1271 r. ¹³) biskup wrocławski Tomasz w pismach do arcybiskupa gnieźnieńskiego

1    biskupa płockiego udaje się z prośbą, ażeby wezwali Bolesława Wstydliwego i Konrada mazowieckiego wraz z ich rycerstwem do zadośćuczynienia za szkody, wyrządzone jemu i biskupowi lubuskiemu; w czasie tym miał więc już Konrad wiek sprawny. Pod r. 1273 zapisuje Rocz. Tras.¹⁴) wiadomość o wyprawie wojennej, podjętej na Śląsk przez Konrada wraz z Bolesławem Wstydliwym, Bolesławem kaliskim i Leszkiem Czarnym; przyjmuję, że Konrad miał wtedy już przynajmniej lat osiemnaście, skąd wypadnie, że żył już co najmniej r. 1255. Data jego urodzin zamyka się zatem w granicach lat 1251 —1255. Pierwszy, wystawiony przezeń dokument, jaki się do naszych czasów dochował, nosi dopiero datę 5 listopada 1280 r.^lf').

Ostatnia dyplomatyczna wzmianka o Konradzie pochodzi z 4 grudnia 1289 r.^Ii;). Pośrednio stwierdzić jednak można, iż żył jeszcze r. 1293, pod tą dalą bowiem wystawia brat jego Bolesław dokument (bez daty dziennej) ¹⁷), w którym używa tylko tytułu dux Mazouie, bez dodatku: do minus Czimensis, który znajduje się już w dokumencie jego z 24 sierpnia 1295 r. ^ls); pokąd Konrad żył, tak długo tytuł księcia lub pana na Czersku jemu tylko przysługiwał¹'¹). Już więc stąd wynika, że śmierć Konrada przypada na czas między r. 1293 a 24 sierpnia 1295 r. Jakoż w istocie w dokumencie z 17 czerwca 1297 r. ‘-’⁰) nazwany jest feiicis recorda-cionis. W Bpom. Sochacz. ’ⁿ) czytamy zapiskę: Iłem anno Domini (1)294 Cunradtts dnx Masonie łocins, filius Semoriti, qui construxit monasterium Blonye in rigilia S. loannis in domo fratrum in Cyrwynsko obiit. W zapisce nie podano dokładnie, o jakiem święcie Jana jest mowa. Długosz -’²) zamieszcza również pod r. 1294 wiadomość o śmierci Konrada, podobnej jak powyższa treści, jest w niej bowiem także wzmianka o zgonie księcia w Czerwieńsku i o fundacyi klasztoru błońskiego, skąd wniosek, że opierał się na jakiemś pokrewnem Spoin. Sochacz. źródle; ale data dzienna śmierci jest tu inną: 21 października (duodecimo Kalendas Xovembris); z licznych świąt Janów żadne nie przypada na dzień 22 października, ani nawet na dzień do tej daty jako tako zbliżony. Datę roczną 1294 możemy tedy przyjąć jako niewątpliwą, zwłaszcza, że przypada najdokładniej na okres, poprzednio na podstawie dokumentów ustalony; a zachodzić może tylko wątpliwość, której z obu dat dziennych dać pierwszeństwo. Przyjmowano²³), że data in viyilia S. Iohannis, podana w Bpom. Sochacz.,

1

Mon. Pol. III. 47. — 2) Ibid. III. 641. — 3) Narbutt, Pisma histor. 294. — 4) Acta Tomic. VIII. 171. — 5) Mon. Pol. III. 283. — 6) Str. 581. — 7) Kętrzyński, Dokuin. Ptoc. nr. 10. — 8) Jak przyjmował już trafnie, choć bez uzasadnienia, Kozłowski, Dzieje Mazow. 90; Naruszewicz, Hist. nar. poi. IV str. XII uważa Konrada za młodszego brata Bolesława. — 9) Mon. Pol. II. 588. — 10) Ibid. II. 807. — U) Ibid. II. 588. — 12) Ibid. II. 588. - 13) Stenzel, Urk. d. Bisth. Ilresl. nr. 34. 35. — 14) Mon. Pol. II. 842. — 15) Kod. dypl. Mazow. nr. 32. — l^fi) Ibid. nr. 39. — 17) Ibid. nr. 40. — 18) Ibid. nr. 41. — 19) Ibid. nr. 32. 35. 36. 39; Dokum. Kujaw, i Mazow. 162 nr. 18; Kętrzyński, Dokuin. Ploc. nr. 11. — 20) Kod. dypl. Wielk. II. nr. 765. — 21) Mon, Pol. III. 119. — 22) Hist. Pol. II. 521. — 23) Bielowski w Mon. Pol. III. 119 uw. 6.