0519

506

KAZIMIERZ II (ż. MAŁGORZATA); TROJDEN II.

XI. 8. 9.

powodu, że Kazimierz zmarł już r. 1442; po tem sprostowaniu jednak nie ma powodu odrzucać samej daty dziennej zaślubin, która może polegać na dobrej informacyi, a także i dalszego szczegółu, że zaślubiny odbyły się roku śmierci księcia. Z tego wypływa, że przypadają one na dzień 26 czerwca 1442 r.; pożycie Kazimierza z Małgorzatą trwało zatem zaledwie kilka miesięcy.

Już pod datą 19 stycznia 1445 r.^Ł) Wacław raciborski wystawia dla Małgorzaty Szamotulskiej, swojej żony, zapis posagowy: na krótko przedtem przyszły tedy do skutku jej powtórne zaślubiny. W charakterze księżny raciborskiej sprzedaje też już Małgorzata dokumentem z r. 1445 (bez daty dziennej)^{1 2}) połowę miasta Szamotuł.

Ostatnia dokumentowa wzmianka o niej jako o żyjącej znajduje się w dokumencie z 20 września 1468 r.³). Długosz⁴) podaje, iż zmarła 5 listopada 1464 r. Wiadomość jego może polegać na najlepszej informacyi, jeśli zważymy, że chodzi tu o osobę, należącą do wybitnego rodu polsKiego; dlatego nie widzę jakiegokolwiek powodu podawania tego przekazu w wątpliwość, jak to czyni Grotefend ⁵), którego argument nie posiada dostatecznej siły, ażeby obalić wiadomość Długosza. W Nekr. Czarnów.⁶) przechowała się zapiska pod datą 21 lipca: Wladislaus dux Ratibor. cum Margaretha coniuge. Według Grotefenda ta to zapiska ma zawierać datę dzienną zgonu niniejszej Małgorzaty. Nie trudno jednak dostrzec, że właściwie nie dowodzi ona niczego; naprzód bowiem połączenie dwu osób w jednej zapisce wskazuje raczej na to, że mamy do czynienia z kommemorac-yą, nie zaś z zapiską nekrologiczną; powtóre, jeśli to nawet zapiska nekrologiczna, to nie ma dowodu na to, iżby się odnosiła koniecznie do księżny, nie zaś do księcia; po trzecie określenie Małgorzaty jako żony księcia Włodzisława, nie Wacława, budzi także pewne wątpliwości co do identyczności osób. Słowem, wartość historyczna powyższej zapiski jest tak małą, że nie może ona żadną miarą służyć za podstawę do odrzucenia wyraźnego i dokładnie sformułowanego‘przekazu Długosza.

g. T r o j d e n II.

Kalend. Czerw.⁷), Geneal. Tomic.⁸) i Memor. książ. maz. z r. 1428⁹) stwierdzają, że był synem Ziemowita IV. Tęź samą wiadomość ma też Długosz ¹⁰) z dodatkiem, że rodził się z matki Aleksandry. Ten ostatni szczegół stwierdza także list Jagiełły z r. 1426 ^u). Trafnie Janusz I w statucie z r. 1426 ¹²) nazywa go swym synowcem.

Ze był młodszym od braci Ziemowita V, Aleksandra i Kazimierza II, okazaliśmy poprzednio (XI. 2. 6, 8.). Niewątpliwie był starszym od Włodzisława I (XI. 10), we wszystkich bowiem dokumentach ^1;i), w których wspólnie z braćmi występuje, wymieniany jest stale i bez wyjątku przed Włodzisławem. Błędnym jest tedy porządek Długosza¹⁴), który przed nim nawet i Włodzisława przytacza, tudzież porządek Geneal. Tomic.¹³), która po nim nie tylko Włodzisława ale i Kazimierza kładzie. Ponieważ Kazimierz II urodził się co najwcześniej r. 1396, a Włodzisław I co najpóźniej r. 1411, przeto data urodzin Trojdena przypada na lata 1397—1410. Do ściślejszego określenia jej nie mamy dostatecznej podstawy; wiadomość Długosza¹⁹), że w r. 1410 Ziemowit IV wraz z synami, pośród których wymieniony także Trojden, gościł u siebie Jagiełłę, nie przynosi nic nowego, niewiadomo bowiem, ile lat wieku liczył podówczas Trojden.

Długosz¹⁷), mówiąc o potomstwie, które umierając pozostawił Ziemowit IV, nie wymienia Trojdena; wszelako wniosek, jakoby Trojden zmarł przed ojcem, byłby nieusprawiedliwiony. Owszem, w najbliższych czasach po śmierci Ziemowita spotykamy Trojdena jako uczestnika kilku aktów publicznych, zawsze obok innych jego braci, z powodu, że w czasie tym nie dokonali jeszcze podziału dzielnic. Bierze tedy wraz z nimi

1

Cod. dipl. Siles. II. str. XXIV. — 2) Grotefend, Stammtafeln 58. — 3) Cod. dipl. Siles. II. str. XXIV —

2

XXVI. — 4) Hist. Pol. V. 403. — 5) Stammtafeln XII. nr. 5 i str. 58. — 6) Zeitschr. f. Gesch. Schles. I. 227. — 7) Mon.

3

Pol. II. 946. — 8) Acta Tomic. VIII. 172. — 9) Mon. Pol. VI. 639. — 10) Hist. Pol. IV. 115. — U) Caro, Lib. canc. I.

4

nr. 103. — 12) Ban dt kie, lus Pol. 437. — 13) Ibid. 434. 437; Kod. dypl. Mazow. nr. 162; Rykaczewski, Invent. 265;

5

Caro, Lib. canc. I. nr. 103; Papee, Zab. przesz!, m. Be!za, Przew. nauk. i lit. 1884, 215. — 14) Hist. Pol. IV. 115. 320. —

6

15) Acta Tomic. VIII. 172. — 16) Hist. Pol. IV. 115. — 17) Ibid. IV. 346.