FizykaII48101

477

477

⁰ u

Fi<jr. 260.

pełniających są równoodległe do siebie i do osi całego kryształu. Płaszczyznę, przesuniętą przez tę oś i przez jedną krawędź tępego węgła, nazwano głównem przecięciem kryształu. Ona stoi prostopadle na bocznćj ścianie, którą przerzyna, i dzieli kąt jćj rozwarty na dwie równe części. W razie, gdy boczne ściany kryształu nie są równe, bierze się za oś jego tę prostą linię, która jest do osi jego cząstek krystalicznych równoodległą, ^a wtedy oś ta nie łączy tępych węgłów ze sobą. Podwójne załamanie światła w szpacie' islandzkim nietrudno spostrzedz, położywszy na górną ścianę tego kryształu kartkę czarnego papieru, przekłutego szpilką w jednem miejscu, i wpuściwszy doń Przez ten mały otworek promień ab światła słonecznego {Figura 260). Na cienkim listku papieru, pokrywającym przeciwległą ścianę kryształu, okażą się dwa jasne punkta c i d. Zatćm od otworu b idą przez szpat na wskroś dwa oddzielne promienie, które rzeczoną ścianę w miejscach c i d trafiają, t. j. promień wpadający ab dzieli się przy wstępie do kryształu na dwa promienie, załamujące się w różnych kierunkach; jeden z nich zbacza więcej, drugi mnićj od pierwotnego kierunku ab. To nierówne odchylenie obu promieni bc i bd zależy widocznie od nierównej chyżości przesyłania fal eterycznych w tych dwóch kierunkach; promień mocnićj załamany bd posiada ^w krysztale mniejszą chyżość niż bc, który się mniej odchylił od pierwotnego kierunku ab\ czyli wyraziwszy się inaczćj, promień bd odpowiada fali mniejszćj długości, promień zaś bc większej. Przez doświadczenie tu opisane przychodzimy do poznania dwóch rodzajów promieni światła, które z nierówną chyżo-^Sf:ią pomykają się przez kryształ w różnych kierunkach; że zaś także w tym samym kierunku dwa różne promienie z nierówną chyżością przez kryształ iść mogą, o tem przekonywa naś na-^st§pujące doświadczenie. Na kartkę białego papieru z czarnym punkcikiem a w samym środku kładzie się szpat islandzki, na górną zaś ścianę jego kawałek papieru z małym otworem b (Fig. 261 na nasi. sir.i Patrząc w ten otwór b, widzi się obraz czarnego punktu a tylko w dwóch stałych kierunkach bo i bo’-, z czego wnosić wypada, iż w kierunku ab dwa promienie z róż-