FizykaII53001

526

by dwa razy większą grubość posiadało. W przyrządzie projekcyjnym stawia się przedmiot przed soczewką oświecającą zewnątrz jej ogniskowej, aby obraz tegoż mógł powstać na zasłonie-Dla skrócenia ogniskowej bierze się w pomoc drugą soczewko-zbierającą, a światła spolaryzowanego dostarcza czarne zwierciadło szklanne beliostatu. Szczypczyków turmalinowych do tych doświadczeń używać me można.

Zjawiska drugiego lodzaju wymagają koniecznie albo znacznego przybliżenia przedmiotu do oka, jak się to dzieje w szczyp-czykach turmalinowych, albo użycia lupy do uważania go, biorąc przytem w pomoc także soczewkę oświecającą, lub (jak w mikroskopie polaryzacyjnym) kilka takich soczewek. Wówczas nie widzi się jednak przedmiotu samego. Do oświetlenia używamy albo białego światła, albo jednobarwnego, najlepiej żółtego, które się otrzymuje, posypawszy knot lampy spirytusowej solą kuchenną. Użycie światła jednobarwnego do zbadania tych zjawisk jest nieoclzownem, gdyż każda część składowa białego świa-tła daje osobną figurę, a te nakrywają się w części nawzajem tak, iż w świetle białem niejeden szczegół widomym być przestaje, a czasem nawet całe zjawisko znika.

Wszystkie te zjawiska, których rozmaitość dla wielkiej rozmaitości ciał przezroczystych jest bardzo znaczna, dają się z teo-ryi undulącyjnej nietylko ogółowo pod .względem jakości, ale także w najmniejszych szczegółach pod względem stosunków ilościowych zupełnie wytłumaczyć; niektóre już przy pomocy elementarnej matematyki, inne zaś dopiero za użyciem wyższej analizy matematycznej. Wykład tamtych znajdzie czytelnia w^r tomie dodatkowym, tych zaś w fizyce wyższej ¹) czyli matematycznej szukać należy. Tu o nich tylko w krótkości pomówimy ²). Przedmioty, mające się obserwować za pomocą anali-zera w odległości widzenia, są:

1) Cienkie blaszki krysztaliczne, otrzymane przez, łupanie, z gipsu (szczególnie tego gatunku, który na Montmartre koło Paryża znachodzi się), błyszczyku i t. p., a to dla barw; które w świetle polaryzowanym okazują. Barwa zmienia się z grubo-

1

Ob. Bear Einleitung- in dic łUihcre Optik. Braunschweig.

2

- W łomie dodatkowym obszerniejszy wykład i tłumaczenie.