FizykaII63101

627

czek powietrza, jednych o drugie i kropelek wody o nie, za dość obfite źródło tej elektryczności. I w rzeczy samej padające krople deszczu tern więcej elektryczności dostarczają, im gęściej °n pada; ale samo tarcie się ich o powietrze przy spadaniu nie jest jeszcze dostateczną przyczyną tćj nieraz olbrzymiej ilości żywej siły elektrycznego ruchu w powietrzu. Mała część jego może istotnie z wymienionych źródeł pochodzić; jednak żadnćj wątpliwości nie podlega, że daleko jeszcze skuteczniejsze źródła elektryczności atmosferycznej być muszą. Najprościej wszakże będzie, przyjąć obecność -j- E w atmosferze za fakt niezaprzeczony, który liczne postrzeżenia stwierdzają. Masy pary, podnoszącej się z powierzchni ziemi do góry, prowadzą ze sobą— E do wyższych warstw powietrzni i zgęściwszy się tam znacznie dla niższej temperatury, tworzą chmury ujemnie elektryczne, które dokoła siebie sprowadzają warstwy powietrzne do naturalnego stanu nieelektrycznego. Podobnie też chmury, leżące dłuższy czas .na stokach gór, mogą' się naładować ujemną, elek-^tryeznościh i, podniósłszy się następnie wysoko w górę jako chmury ujemną elektrycznością opatrzone, zachowywać się w atmosferze, jakto Saussure i inni meteorologowie w Alpach nważali.

Niezawodną jest rzeczą, stwierdzoną przez liczne spostrzeżenia, Że wystąpienie na jaw elektryczności z tern Wysokiem napięciem, które z biciem piorunów gubi się, następuje dopiero przy raptownem zgęszczeniu pary wodnej i przejściu onej w krople, zatem zdaje się być skutkiem wytwarzania się chmur ulewnych przy rychłej zmianie wiatru i licznych prądach powietrza, podnoszącego się w górę, gdyż w takich razach odbywa się zawsze raptowne spływanie mgły gęstych chmur w klopie padającego deszczu. Przy powolnem ich spływaniu rozprasza się elektryczność w powietrzu i dla tego napięcie onej tylko słabe być może, Podobnie jak na konduktorze machiny elektrycznej, której elektryczność uchodzi za prędko w powietrze. Z tćj samćj przyczyny zawsze rosa i mgła posiadają pewne napięcie elektryczne, które okazuje się daleko silniej przy nawałnicach, nazwanych dla tego cichemi burzami elektrycznemu Przy raptownych ulewach powtarzają się też pioruny, a po każdym z nich następuje zwykle większa nawałnica. Takie raptowne ulewy pochodzą tćż