Magazyn6
5301

43

AJENCJE INFORMACYJNE

Ajencje informacyjne.

i. Istota i zadania. 2. Dzieje. 3. Związek ajencyj sprzymierzonych. 4. Ajencje niezrze-szone. 5. Wewnętrzna organizacja ajencyj.

1.    Istota i zadania. Ajencje informacyjne, zwane również ajencjami prasowemi (gdyż głównie, choć nie wyłącznie prasie dostarczają informacyj), lub też ajencjami telegraficznemi (gdyż wynalazkowi telegrafu zawdzięczają swój rozwój), istnieją zaledwie od stulecia.

Zadaniem ajencyj informacyjnych jest zbieranie wszelkiego rodzaju informa-cyj politycznych, społecznych, gospodarczych, kulturalnych, artystycznych, naukowych, sportowych i t. p. przy pomocy sieci korespondentów, przekazywanie tych wiadomości zapomocą wszelkich dostępnych ciziś środków łączności: telefonu, telegrafu, radjotelefonu, radjotelegrafu, dalekopisów, poczty lotniczej i zwykłej oraz dostarczanie ich władzom, prasie, bankom i wszelkim organizacjom gospodarczym, kulturalnym, sportowym i wszystkim tym, którzy tych w-iadomości potrzebują.

2.    Dzieje. Pierwsza ajencja informacyjna założona została w r. 1835 przez Karola H a v a s a w Paryżu. Pierwotnie było to biuro tłumaczeń, które dostarczało władzom francuskim i ambasadom państw obcych wyciągów z prasy zagranicznej. Wyciągami temi zainteresował się dziennik „Con-stitutionel", który stał się pierwszym abonentem prasowym ajencji informacyjnej. Ajencja PIavasa, zachęcona powodzeniem, zapragnęła obok wyciągów z prasy dostarczania również wiadomości z pierwszej rę-k (głównie giełdowych). Wysłała więc własnych korespondentów do Londynu i Brukseli i zaprowadziła codzienną służbę kurjerską pomiędzy Paryżem i temi stolicami państw sąsiednich. W osiem tygodni po zaprowadzeniu pierwszej linji telegraficznej w Niemczech powstaje druga ajencja informacyjna, t. zw. Biuro Wolffa (Wolff’s Telegraphisches Bureau), założona przez wydawcę „Nationalzeitung" Dr. Bernharda Wolffa w r. 1849. W trzy lata później, w r. 1852 powstaje trzecia z pośród t. zw. „wielkich", czyli światowych, ajencyj — Ajencja Reutera (Reuters Ltd) w Londynie. Na wzór tych trzech wielkich ajencyi powstają jeszcze dwie inne. W r. 1853 ajencja włoska (Agenzia

Stefani) w Medjolanie i w r. 1866 ajencja duńska (Ritzau’s Bureau) w Kopenhadze.

Dalsze ajencje tworzą się już nie z własnej inicjatywy, lecz powoływane są do życia przez jedną z pierwszych trzech ajencyj. Havas zakłada więc istniejącą do dziś swą filję w Lizbonie, która dotąd jest oficjalną ajencją portugalską, oraz tworzy ajencję „Fabra" w Madrycie. Wolff zakłada swą filję w Sztokholmie, z której wzięły początek obie istniejące dziś oficjalne ajencje skandynawskie: „Tidnin-garnas TelegrammDyra" w Sztokholmie i „Norsk Telegrammbyra" w Oslo. Wreszcie Reuter organizuje swą filję w Amsterdamie, która pod nazwą : „Nederlandsch Telegraaf Agentschap" istnieje do dnia dzisiejszego. Na tle konkurencji trzech wielkich ajencyj na terenie zagranicznym dochodzi do walki między temi ajencjami, zakończonej pierwszą umową pomiędzy Havasem, Wolffem i Reuterem z r. 1870. Umowa ta przewidywała podział wpływów pomiędzy temi trzema ajencjami, które odtąd miały monopol na dostarczanie wiadomości z całego świata — wszystkim dziennikom Europy. W umowie tej Havas otrzymał kraje romańskie Europy i Ameryki Południowej, jako swój teren działania, Wolff uzyskał całą północną i wschodnią Europę, a Reuter prócz Wielkiej Brytanji i Holandji wszystkie państwa Azji, Afryki, Ameryki Północnej i Australji.

Ten stan rzeczy trwał bardzo długo, bo wszystkie powstające w tym czasie ajencje w Europie z Petersburską Ajencją Telegraficzną i Wiedeńskiem Biurem Korespondencyjnem na czele, były pod względem informacyjnym, jedynie ekspozyturami Biura Wolffa. Jedyny odruch niezależnej pierwotnie, a stworzonej w r. 1894 Szwajcarskiej Ajencji Telegraficznej, po krótkiej walce został stłumiony w zarodku. Dopiero powstanie w r. 1900 potężnej ajencji, opartej na związku największych dzienników Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, spowodowało krótkotrwałe zamieszanie, zakończone wciągnięciem amerykańskiej „Associated Press" do koncernu Havas-Reuter-Wolff. Nastąpił nowy podział stref działania, przyczem Associated Press otrzymała całą Amerykę Północną, Meksyk, Kubę, Filipiny, a ponadto prawo współubiegania się o wpływy z Havasem w Ameryce Południowej. Bałkany natomiast stają się terenem współubiegania się