Magazyn6
5401

46

AJENCJE INFORMACYJNE

Reutera, Wolffa i Havasa, przyczem ten ostatni tworzy swoje filje w Atenach i Belgradzie. Nowy podział wpływów nie usunął jednak możliwości powstawania ajencyj konkurencyjnych, które pomimo zwalczania ich przez koncern Havas-Reuter-Wolff powstają w Japonji („Nippon Denipo Tsushin“), w Ameryce („United Press’¹ i „International News Service“), a nawet w Niemczech („Telegraphen-Union"). Wszystkie te ajencje, zorganizowane w pierwszych latach XX stulecia, opierają się na trustach dzienników, które chcą w ten sposób uniezależnić się od monopolu informacyjnego koncernu Havas-Reuter-Wolff i od haraczów płaconych za wiadomości.

W walce tej koncern wychodzi zwycięsko i dopiero wojna światowa zadaje mu cios decydujący. Długoletnia współpraca (1870 do 1914) pomiędzy Havasem i Reuterem a Wolffem została przerwana, bo linje bojowe zerwały wszelką między ajencjami łączność. Odcięta od Havasa Belgja tworzy własną ajencję („Belga¹¹), powstaje też własna ajencja w Turcji, która po kilkakrotnej zmianie nazwy istnieje dziś jako „Agence d’Anatolie“ w Ankarze.

Po wojnie światowej wszystkie nowopowstałe państwa tworzą własne ajencje. W ten sposób w r. 1918 powstaje „Polska Ajencja Telegraficzna" w Warszawie. „Ćesko-sIovenska Tiskova Kancelaf" w Pradze i „Suomen Tietoimisto" w Helsingfor-sie. w następnych latach tworzą się ajencje w Belgradzie („Avala"), w Sofji („Bułgarska Ajencja Telegraficzna"), w Rydze („Leta"), w Kownie („Elta"), w Talinie („Eta"), w Bukareszcie („Rador"). Na gruzach Wiedeńskiego Biura Koresponden-cyjnego powstaje „Amtliche Nachrichten-stelle¹¹ w Wiedniu i „Magyar Taviroti Iroda" w Budapeszcie, powstają wreszcie nowe ajencje w Moskwie („Tass") i w Tokio („Rengo"). W ten sposób państwa europejskie, nie wyłączając nawet Albanji i Islandji, mają po wojnie własne ajencje informacyjne, które narazie nie tworzą między sobą żadnego związku i idą w pojedynkę. Dopiero w r. 1923, z inicjatywy Szwajcarskiej Ajencji Telegraficznej, odradza się dawny koncern Havas-Reuter-Wolff, tym razem w formie związku ajencyj sprzymierzonych (agences alliees), do którego należą dziś wszystkie oficjalne i póloficjal-ne ajencje państw europejskich, prócz ajencji islandzkiej („Frjetastofa Bladaman-nafjelagio"). Natomiast wyłączone są ze związku wszystkie pozaeuropejskie (prócz naturalnie „Associated Press") ajencje narodowe, jak „Free Press of India", „Trans-ozean Kuo Min Agency" w Szanghaju lub „Africopa" w Capetown, które, jako powstałe na terenie „przydzielonym" Reuterowi, są usilnie zwalczane.

3.    Związek ajencyj sprzj mierzonych.

Związek ajencyj sprzymierzonych oparty jest na zasadzie bezpłatnej wymiany infor-macyj pomiędzy wszystkiemu ajencjami oficjalnemi Europy. Natomiast za wiadomości pozaeuropejskie, dostarczane wszystkim ajencjom przez Havasa i Reutera, wszystkie pozostałe ajencje sprzymierzone obowiązane są płacić poważny haracz, t. zw. „commission". Wolff natomiast, który nie ma własnego „serwisu światowego", jest monopolistą na wiadomości giełdowe, za które otrzymuje odpowiednią opłatę od wszystkich ajencyj sprzymierzonych.

4.    Ajencje niezrzeszone. Wszystkie ajencje niezrzeszone, t. j. nienależące do Związku ajencyj sprzymierzonych, traktowane są jako ajencje konkurencyjne i usilnie zwalczane. Istnieje ich trzydzieści kilka z amerykańską „United Press¹¹ na czele. Tam, gdzie ajencja „konkurencyjna" daje się szczególnie we znaki, Reuter zakłada subajencję, czyli t. zw. ajencję afiljowaną, jak np. „Eastern News Agency" w Delhi (Indje), „The Canadian Press" w Toronto (Kanada), „Rengo" w Tokio (Japonja) i t. d. Mimo to monopol informacyjny już nie istnieje, bo we Francji widzimy „Agence Radio", „Fournier", „Information", w Anglji „British United Press", „Exchange Tele-graph", „Central News", w Polsce ajencję „Iskra", „Express“, „K. A. P.“, „P. A. P.“ i t. d. Tylko w Niemczech wszystkie ajencje zostały zunifikowane i połączone z Biurem Wolffa w jedną „Deutsches Nachrich-tenbureau" na wzór Z. S. R. R., gdzie istnieje jedna oficjalna ajencja „Tass".

5.    Wewnętrzna organizacja ajencyj. Każda z ajencyj informacyjnych ma własną sieć korespondentów w kraju, posiada poza tern korespondentów zagranicznych, którzy uzupełniają wiadomości ogólne ajencji sprzymierzonej informacjami szczególnie interesującemi dany kraj, a więc wiadomościami z życia danej narodowości zagranicą, wiadomościami gospodarczemi ważnemi dla danego kraju i t. p. Korespondenci