DSC01205

46 hjm informacyjna rachunkowości finansowej

46 hjm informacyjna rachunkowości finansowej

żenią takiego podziału kont, który jest niezbędny do realizacji zadań postawmy

przed rachunkowością. O liczbie, treści i funkcjach kont stosowanj^B/ danej je<j. oostce gospodarczej decydują potrzeby poznawcze jej odbiorcósfjjB

2.4. Sprawozdawczość finansowa

Celem sporządzania sprawozdań finansowych jest dostarczane informacji o sytuacji finansowej i rezultatach działalności oraz położeniu finansowmoflrzed-siębiorstwa, użytecznych przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych. Odbiorcasa tych informacji są inwestorzy, akcjonariusze, kredytodawcy, pracowni® kontra-

henci, władze podatkowe, zarząd przedsiębiorstwa.

Uzyskiwane przez poszczególne podmioty gospodarcze wyniki gospodarowania są w dużej mierze uzależnione od jakości procesów zarządzaj® wodnie z tezą P.F. Druckera^{1 2}, zarządzanie współczesnymi przedsiębiorstwem musi oznaczać zarządzanie przyszłością, a zarządzanie przyszłością wiąże się >z zarządzarjjSHin-formacją. Wymieniona teza odnosi się również do zarządzania finansami! które polega na sterowaniu pozyskiwaniem źródeł finansowania działalności #rmy oraz lokowaniu ich w składnikach majątkowych w sposób pozwalający ha realizacji strategicznego celu, jakim jest maksymalizowanie korzyści przypadających udziałowcom (właścicielom) firmy”³. Informacje powinny umożliwić podejmowani!®: oyzji dotyczących celów przedsiębiorstwa, sterowania nimi oraz sterowaniatproco-sem ich realizacji. W związku z tym skuteczność procesów zarządzania jest uwarunkowana jasnym sformułowaniem celów, które chce osiągnąć dana jcdnos® gospodarcza. Z punktu widzenia właścicieli firmy celem wszelkich decyzji jest maksymalizowanie jej wartości rynkowej. Z punktu widzenia osób zarządzają^ celem działalności firmy jest jej przetrwanie. Główny cel zarządzania (nie zawl wymierny) nie wyklucza istnienia celów cząstkowych. Zbiór celów cząstkowi tworzy:

•    zysk (kryterium rentowności i efektywności działalności),

•    płynność finansowa (kryterium wypłacalności),

•    majątek własny (kryterium bezpieczeństwa i niezależności).

Warto dodać, że pojedynczy, nawet najbardziej syntetyczny miernik, nie^_ starcza do prawidłowej oceny. W literaturze⁶ postuluje się konstrukcję systemu 6c<m| ny, na który składa się przykładowo:

•    aspekt finansowy, którego celem jest przetrwanie jednostki, a miarą przeplfB

wy pieniężne,

■pi perspektywa klienta (wprowadzanie nowych produktów, satysfakcja klienta, fi jakość i terminowość dostaw itp.), p | • innowacyjność i zdolność do nabywania nowych umiejętności.

i Należy zaznaczyć, że między wymienionymi celami cząstkowymi musi ist-|Bieć stan równowagi. Przetrwanie przez rozwój w długim okresie wymaga zarówno Osiągania zysków, jak i posiadania odpowiedniego potencjału oraz zachowania wy-płacalności. W krótkim okresie rentowności nie musi towarzyszyć posiadanie przez Brmę wymagalnej kwoty środków pieniężnych, a firma deficytowa może być wypłacalna nawet przez dłuższy okres. Dlatego rachunkowość jest szczególnie prede-pynowanym systemem informacji o wymienionych kategoriach ekonomicznych, produktem rachunkowości są bowiem sprawozdania finansowe (zbiory informacji), Ij. fczob. rysunek 2.1)⁴:

■ • bilans (sprawozdanie o majątku firmy),

Ip- • rachunek zysków i strat (sprawozdanie o wyniku, zysku lub stracie finan-" sowej firmy),

1 • rachunek przepływów pieniężnych (sprawozdanie o rodzajach wpływów < i wydatków środków pieniężnych),

I • zestawienie zmian kapitału (funduszu) własnego (sprawozdanie o rodzajach zwiększeń i zmniejszeń kapitałów własnych),

| • informacja dodatkowa (dane uzupełniające do sprawozdań finansowych).

Jak można zauważyć, wymienione sprawozdania dostarczają informacji o re-Kjłizacji celów cząstkowych działalności firmy, tj.:

i • bilans — wielkość majątku — kryterium bezpieczeństwa i niezależności,

1 • rachunek zysków i strat — wielkość wyniku finansowego — kryterium ren-

•    towności i efektywności firmy,

i • rachunek przepływów pieniężnych — kryterium wypłacalności.

Można więc stwierdzić, że informacje dostarczane przez sprawozdawczość ■nansową nie są przypadkowe. Do podstawowych kierunków wykorzystania sprawozdań finansowych w zarządzaniu finansami firmy należy zaliczyć: i • analizę efektywności gospodarowania (rentowności),

|. • analizę sytuacji majątkowej i finansowej, r • analizę sytuacji kapitałowo-majątkowej, i • analizę zdolności płatniczej.

Informacje ujęte w sprawozdaniach finansowych powinny cechować:

•    rzeczowość — sprawozdania finansowe powinny zaspokajać potrzeby użytkowników w zakresie informacji użytecznych w podejmowaniu decyzji,

p • zrozumiałość — użytkowników informacji cechuje różna zdolność do per-

1

⁴ P.F. Drucker, Skuteczne zarządzanie, PWE, Warszawa 1976.

^s W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Stowarzyszenie Księgowych w Polsfl Warszawa 1992, s. 8.    ' ‘

2

Zob. A. Jarugowa, W. Nowak, Pomiar i ocena dokonań Jednostek zorientowanych na zytM

3

,.Rachunkowość” 1996, nr 6, s. 300-301.

4

W przypadku spółek kapitałowych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielni, pized-■ębiorstw państwowych do rocznego sprawozdania zalicza się również sprawozdanie z działalności. Obejmuje ono istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, ocenę uzyskanych efektów, ■ukazanie czynników ryzyka oraz przewidywany rozwój jednostki.