DSC01273

1769-1770 POLITYKA RACHUNKOWOŚCI JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA...

Materialne instrumenty polityki rachunkowości znajdują zastosowanie w obszarze wyceny aktywów, zobowiązań i kapitału własnego, a także w odniesieniu do kosztów i przychodów. Z uwagi na wieloaspektowo^ materialna polityka rachunkowości jest trudna nie tylko w definiowaniu, ale i w stosowaniu, oraz wymaga wyodrębnienia obszarów jej wykorzystania.

Opracowanie materialnej polityki rachunkowości i narzędzi jej realizacji wymaga wyboru określonych rozwiązań szczegółowych dopuszczonych przez prawo bilansowe. Na przykład alternatywne prawa wyboru mogą dotyczyć [por. ibidem, s. 42-52]:

-    wyboru okresu obrachunkowego;

-    wyboru metody wyceny zapasów;

-    wyboru okresu oraz metody amortyzacji środków trwałych (z uwzględnieniem kiyteriów podziału na środki trwałe nisko- i wysokocenne);

-    wyboru sposobu ewidencjonowania kosztów oraz metody sporządzania rachunku zysków i strat;

-    wyboru metody wyceny kontraktów długoterminowych;

-    wyboru metody wyceny instrumentów finansowych.

Wybór określonych parametrów wyceny bilansowej i zasad ustalania wyniku finansowego zależy od przyjętej polityki finansowej jednostki. Jeżeli jest ona zorientowana na zwiększenie zysku, to wymaga wyższej wyceny pozycji aktywów bądź niższej wyceny pasywów (natomiast w zakresie zmniejszenia zysku

-    odwrotnie).

1769 Instrumenty ustalania wyniku finansowego wpływają na poziom zysku, którego wielkość i podział kształtująpoziom kapitałów własnych i strukturę kapitałową. Na wielkość wyniku można wpływać przede wszystkim przez [por. ibidem]:

-    wybór zasad amortyzacji majątku trwałego;

-    wybór metody wyceny zużycia rzeczowych składników majątku obrotowego;

-    wybór zasad ustalania kosztu wytworzenia;

-    wybór metody wyceny aktywów finansowych;

-    wybór zasad i zakresu tworzenia rezerw;

-    wybór zasad wyceny aktywów na dzień bilansowy (zgodnie z zasadą ostrożności, wycena I uwzględnieniem utraty ich wartości).

1770 Należy podkreślić, że zastosowane przez jednostkę materialne instrumenty polityki rachunkowości zależą od jej orientacji. Inne narzędzia będą stosowane w polityce rachunkowości ukierunkowanej na rentowność, inne - jeżeli jest ona zorientowana na sytuację finansową. Oznacza to dokonanie wyboru już na poziomie zasad nadrzędnych, co determinuje szczegółowe zasady wyceny i ustalania wyniku finansowego. Podstawowe wybory na poziomie szczegółowych zasad pomiaru w zależności od przyjętej polityki rachunkowości prezentuje tab. 3.

Tabela 3. Wybrane instrumenty polityki rachunkowości na poziomie szczegółowych zasad pomiaru

— Pozycja bilansowa	Polityka rachunkowości [ ukierunkowana na rentowność	Polityka rachunkowośjBnfl ukierunkowane na sytuae|ą finansową
Rzeczowe aktywa trwale
Środki trwale - maksymalne aktywowanie szeroko i rozumianych kosztów zakupu -    ustalanie wartości początkowej z uwzględnieniem wartości rezydualne! -    minimalna granica wartościowa środków trwałych nlskocennych		-    ustalenie ceny nabycia na poziomie minimalnym -    brak ustalania wartości rezydualnej środka trwałego -    maksymalna granica wartościowa środków trwałych nlskocennych

1074

www.mwHum.pt

Pozycja i bilansowa ^1	Polityka rachunkowości ukierunkowana na rentowność	Polityka rachunkowości ukierunkowana na sytuację finansową
	-    brak odpisów aktualizujących w przypadku ewentualnej utraty wartości -    dokonywanie odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu metody liniowej -    minimalne stawki amortyzacji bilansowej	-    stosowanie odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości -    dokonywanie odpisów amortyzacyjnych przy zastosowaniu metody degresywnej -    amortyzacja na maksymalnym poziomie
Wartości niematerialne i prawne
Koszty prac rozwojowych L _!	- maksymalnie szeroka definicja kosztów wytworzenia 1 maksymalny zakres aktywowania 1 brak odpisów aktualizujących w przypadku ewentualne! utraty wartości	-    określenie kosztu wytworzenia na minimalnym poziomie (np. na poziomie kosztów bezpośrednich) -    minimalny zakres aktywowania -    stosowanie odpisów aktualizujących z tytułu utraty przydatności gospodarczej
Goodwill	- maksymalne wydłużenie okresu amortyzacji bilansowej	- minimalny (dopuszczony przepisami) okres amortyzacji bilansowej
Rzeczowe aktywa obrotowe
Zapasy	-    wycena w cenie nabycia -    maksymalnie szeroka definicja kosztów pośrednich produkcyjnych -    ograniczenie stosowania odpisów aktualizujących (w przypadku trwalej utraty wartości) -    wycena rozchodu materiałów i produktów według zasady FIFO (przy rosnących kosztach i cenach)	-    wycena w cenie zakupu -    wyodrębnienie nie uzasadnionej części kosztów pośrednich produkcyjnych -    stosowanie odpisów aktualizujących (z tytułu utraty wartości) -    wycena produkcji w toku na poziomie: niższym od kosztu wytworzenia; wycena j rozchodów materiałów i produktów metodą | UFO (przy wzroście cen i kosztów)
Aktywa i zobowiązania finansowe
	-    wycena wstępna - cena nabycia -    wycena na dzień bilansowy - wartość godziwa lub wartość rynkowa	-    wycena wstępna - cena zakupu -    wycena na dzień bilansowy - niższa z dwóch wartości: cena nabycia lub wartość godziwa (rynkowa)
Aktywa i zobowiązania niefinansowe
Należności i zobowiązania	-    należności - naliczanie odsetek za nieterminową spłatę -    zobowiązania - wycena w wartości nominalnej	t - należności - wycena w wartości no- i minalnej - zobowiązania - naliczanie odsetek za zwłokę w zapłacie
Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne	- maksymalny (dopuszczony przez prawo bilansowe) zakres rozliczeń kosztów w czasie (czynnych)	- brak tub ograniczony zakres rozliczeń j | czynnych (zaliczanie kosztów w maksy-1 malnym stopniu do kosztów okresu)
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne	- ograniczony zakres uznawania	- maksymalny zakres uznawania
Aktywa 1 rezerwy z tytutu podatku dochodowego odroczonego	- aktywowanie podatku dochodowego odroczonego od wszystkich ujemnych różnic przejściowych i od ewentualne! straty podatkowej, bez względu na prawdopodobieństwo realizacji korzyści ztegottfulu	- aktywowanie podatku dochodowego odroczonego od ujemnych różnic przejściowych z zastosowaniem zasady ostrożności, brak aktywowania podatku dochodowego odroczonego od ewentualnej straty podatkowej

www.meritum.pl

1075