DSC01270

1761-1764

POLITYKA RACHUNKOWOŚCI JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANĄ

I DEFINICJA 1 ZAKRES POLITYKI RACHUNKOWOŚCI

1764

1761

Tabela 1. Nauka, praktyka i polityka rachunkowości

Nauka rachunkowości	j Praktyka rachunkowości	Polityka rachunkowości ■ *
Wytwory: systematyzacja wiedzy, generalizacje historyczne i episte-mologiczne, teorie, modele opisowe wyjaśniające itp.	-    Projektowanie systemów rachunkowych -    Doskonalenie systemów rachunkowości -    .Produkcja* informacji do celów zarządzania	Wytwory: kodyfikacją i opasowa-nie norm z zakresu rachunkowości o zasięgu krajowynęi międzynarodowym

Źródło: W. Brzezin, Ogólna teoria rachunkowości, Częstochowa 1998, s. 23.

Rysunek 2. Polityka rachunkowości jako element systemu rachunkowości

[ Źródło: Polityka bilansowa i analiza finansowa. Nowoczesne instrumenty zarządzania firmą, red K. Sawicki, Wrocław2002, s. 19; W. [ Brzezin, Ogólna teoria mchunkowoki na przełomie XX i W w., .Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej SKwP, L 40, Warszawa 1997, L12-13.

Normowanie metod i zasad prowadzenia rachunkowości jest konieczne dla zapewn ienia jednolitości danych liczbowych dostarczanych przez rachunkowość, zaś praktycznym wyrazem tego normującego działania jest w szczególności [W. Brzezin, Nauka, polityka i praktyka rachunkowości, „Zeszyty Teoretyczne Raiły Naukowej SKwP”, L 32, Warszawa 1995, s. 32]:

-    wydawanie przepisów określających często w sposób drobiazgowy, jak należy prowadzić rachunkowość

-    opracowywanie planów kont, jednolitych wzorów sprawozdań finansowych, wydawanie instrukcji metodologicznych do rachunku kosztów itp.;

-    opracowywanie standardów rachunkowości w formie generalnych lub szczegółowymi zasad rachunkowości, zwłaszcza tych, które mogą być w praktyce różnorodnie stosowane i interpretowane;

-    powołanie instytucji, których zadaniem jest opracowywanie przepisów, planów kont, standardów lub instrukcji metodologicznych, a często ich wdrażanie do praktyki i interpretowanie.

Polityką rachunkowości nazywa się powyższy zakres czynności normalizacyjnych, znajdujący się między praktyką a teorią rachunkowości (por. rys. 2).

B. Makro- i mikropolityka rachunkowości

Rysunek 3. Makro- a mikro polityka rachunkowości

1762

1763

1764

Główna przyczyna rozbieżności w rozumieniu pojęcia „polityka rachunkowości” wynika z zakresu maca niowego tego terminu. W swych publikacjach zarówno W. Brzezin, jak i K. Sawicki |zob. np. K. Sawicki, Polityka bilansowa i sprawozdawczość finansowa w zarządzaniu firmą, Wrocław 1996, s. 23] wyrażają pogląd, że należy odróżnić mikropolitykę rachunkowości od makropolityki. Pierwsze pojęcie odnosi się do podmiotu gospodarczego i dotyczy tych zagadnień polityki rachunkowości które są realizowane przez poszczególne jednostki gospodarcze. Drugi termin obejmuje natomiast głównie politykę ustawodawcy państwa w zakresie funkcjonowania prawa bilansowego (por. rys. 3). |

Makropoli tyka rachunkowości zostawia jednostkom pole do swobodnego kształtowania własnych roswiąi^ - mikropolityki rachunkowości. Wynika to zarówno z niemożności przewidzenia i u regulowania wszystkich zdarzeń zachodzących w trakcie działalności jednostek, jak i z chęci umożliwieńllim wyboru spośród proponowanych przez prawo bilansowe rozwiązań. W związku z tym przepisy prawne dotyczące rachunkowości można podzielić na dwie grupy. Do pierwszej będą należeć przepisy bezwzględni^ obowiązujące, formułujące określone nakazy i zakazy dotyczące zasad prowadzenia rachunkowość^! przestrzeganie ma zagwarantować rzetelną prezentację sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiontf^H Druga grupa obejmuje przepisy zezwaląjące na wybór określonych rozwiązań w zakresie sporządzsniatpn wozdań finansowych. Tworzą one ramy prawne własnej polityki rachunkowości podmiotu gospodarczego [por. K. Sawicki, Polityka bilansowa i sprawozdawczość finansowa w zarządzaniu fltmą, op. cit, s,2S].

Makropolitykę rachunkowości można podzielić, zgodnie z kryterium zasięgu terytorialnego, na między narodową i krajową (por. rys. 4).

1068

WWWJlMWifcWLpi

POLITYKA

RACHUNKOWOŚCI

Mikropolityka rachunkowości

kształtuje sprawozdanie finansowe zgodnie z celami ustalonymi przez właściciela podmiotu, ale w ramach obowiązujących przepisów i standardów rachunkowości

Makropolityka rachunkowości

ustala pewien model rachunkowości w danym państwie lub tworzy wzorce do przymusowego lub dobrowolnego naśiadownia poprzeć

-ustawy

-standardy

- dyrektywy metodologiczne

Źródło: W. Brzezin. Ogólna teoria rachunkowości, op. cit, t. 26.

www.meritum.pl

1069