DSC01204

44 Baza informacyjna rachunkowości finansowej

wadzenie do nich kont ksiąg pomocniczych (analitycznych^# ich wzajeo^pę^. \ zania Przykładowo w zakładowym planie kont należy określić:    _{; i}

•    metodę prowadzenia ksiąg pomocniczych dla rzeczowych składników mająr \ ku obrotowego, tzn. jako ewidencji ilościowo-wartościgfjBiMiw idencjŁ.g| \ ściowej, ewidencji wartościowej,

•    środki trwałe, od których odpisy amortyzacyjne. są dokonyw«8|R/ sposób \

uproszczony lub jednorazowo,    -

a według jakiego wariantu będą ewidencjonowane koszty działalności opera- I cyjnej oraz jaki rachunek zysków i strat będzie stosowan|H^^^^^^^^^A

•    operacje gospodarcze, które mogą być dokumentowane dowodami! z-astęp- \ czymi.

Warto dodać, że dokumentacja zasad (polityki) rachunkowo§t*|oprócz zakładowego planu kont, obejmuje:

•    określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych,    -

•    metody wyceny aktywów i pasywów jednostki oraz ustalania wyniki

sowego,    -

•    wykaz prowadzonych ksiąg rachunkowych,

•    opis systemu przetwarzania danych,    _:

•    system ochrony danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych,

Plan kont jest „układem nerwowym” rachunkowości. Jego właściwsi konstrukcja umożliwia uzyskanie informacji z kont, które stanowią określone|§3^Ht>j informacyjne. Obowiązujące przepisy dotyczące zasad budowy planu kont są ell styczne, gdyż:

•    można zwiększać lub zmniejszać liczbę kont syntetycznych odpowi|^B dzieląc lub łącząc konta wzorcowego planu kont,

•    poszczególne konta, spełniając swoje funkcje, działają w różny sposób nie od potrzeb, bez szkody dla treści ekonomicznej ich salda,

•    zespoły identycznych kont mogą funkcjonować w różny sposób, w zalel ści od potrzeb.

Konta mogą być łączone i dzielone. Łączenie kont aktywów i pasywów miejsce wówczas, gdy:

•    staje się zbędne zbyt szczegółowe grupowanie określonych składników wów lub pasywów,

•    liczba operacji ujmowanych na danym koncie jest tak niewielka, że jeg wadzenie jest niecelowe, gdyż potrzebne informacje można uzyskać $ stawie analizy zapisów na koncie łącznym.

Dzielenie kont jest zabiegiem odwrotnym w stosunku do ich łączenia puje wówczas, gdy jest niezbędne uzyskanie szczegółowych informacji operacji ujętych na jednym koncie. Należy zaznaczyć, że zasady pod:

Bnożliwiają kreowanie nieograniczenie dużej liczby kont z punktu widzenia róż-pych kryteriów³.

i Odróżnia się dwa zasadnicze rodzaje podzielności kont — podzielność poziomą oraz podzielność pionową.

Podzielność pozioma jest to właściwość kont polegająca na tym, że każde konto może być podzielone na odpowiednią liczbę kont pochodnych. W wyniku takiego podziału powstają dwa konta (lub więcej) o identycznym charakterze jak konto dzielone. Utworzone w wyniku podziału konta pochodne funkcjonują według itych samych reguł, które mają zastosowanie do konta dzielonego.

:■ Wykorzystując podzielność typu poziomego i wynikające z niej prawidłowości stosuje się w systemie rachunkowości bardzo przydatny praktycznie podział kont na konta syntetyczne, podlegające podziałowi, i konta analityczne, powstałe . na skutek podziału. Konto syntetyczne obejmuje w sumach globalnych całość zapi-pów dotyczących danej grupy składników aktywów lub pasywów, a konta analityczne do niego rejestrują szczegółowe dane dla każdego składnika z osobna. Konta Bpałityczne stosuje się głównie dla:

n • środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyj-n nych lub umorzeniowych,

| • rozrachunków z kontrahentami,

I • rozrachunków z pracownikami, w szczególności jako imienną ewidencję wynagrodzeń pracowników, zapewniającą uzyskanie informacji z całego okresu zatrudnienia,

I • operacji sprzedaży (kolejno numerowane własne faktury i inne dowody, ze szczegółowością niezbędną do celów podatkowych),

| • operacji zakupu (obce faktury i inne dowody, ze szczegółowością potrzebną dla rozliczeń podatkowych),

i • kosztów i istotnych dla jednostki składników aktywów,

| • operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy.

Niezależnie od podzielności poziomej stosuje się podzielność pionową. Polega ona na możliwości wyodrębnienia określonych rodzajów operacji ze strony de-► betowej (Dt) i kredytowej (Ct) konta dzielonego oraz utworzenie z nich oddzielne-i go konta. Na podstawie pionowej podzielności kont powstaje, przykładowo, konto ■•Umorzenie środków trwałych”, które spełnia rolę korygującą w stosunku do konta ■Środki trwałe”. W celu poznania wartości netto środka trwałego odejmuje się od Bpalda konta „Środki trwałe” saldo konta „Umorzenie środków trwałych”.

Z teoretycznego punktu widzenia podzielność konta stwarza możliwości wdro-

' E- Burzym, Funkcja kontrolna rachunkowości — kierunki rozwoju. W: Rachunkowość jako sys-fem i dyscyplina naukowa — stan i perspektywy rozwoju. Materiały konferencyjne, SGPiS, Warszawa (1981, s. 34.