Magazyn62901

T

i

POCZTA, TELEGRAF

wowskie, tarnopolskie); 6) Poznaniu (poznańskie); 7) Warszawie (stołeczne, warszawskie, łódzkie, białostockie bez powiatu Grodno i Wołkowysk) oraz 8) Wilnie (wileńskie, nowogródzkie, poleskie bez powiatu Kamień Koszyrski oraz powiaty Grodno i Wołkowysk). Ponadto dla wykonywania uprawnień pocztowych Polski na terenie W. M. Gdańska istnieje osobna Dyrekcja Okręgu Poczt i Telegrafów Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku. Organami ad ministracyjnemi pierwszej instancji są urzędy pocztowe w siedzibi: powiatu, zwane obwodowemi. Sprawy budowy i konserwacji urządzeń telekomunikacyjnych załatwiają rejonowe urzędy telefoniczno-telegraficz-ne obejmujące swym zasięgiem kilka powiatów. Na terenie poszczególnych okręgów dyrekcyjnych istnieją ponadto składnice ma-terjałów pocztowych i teletechnicznych oraz pocztowe urzędy przewozowe, do których należy eksploatacja taboru motorowego poczty. Specjalne zagadnienia dotyczące wszystkich okręgów zgrupowane są w jednostkach centralnych podlegających bezpośrednio Ministerstwu Poczt i Telegrafów, do których należą: Izba Kontroli Rachunkowej Poczty i Telekomunikacji, Ośrodek Szkolnictwa Pocztowo-Telekomunikacyjne-go, Państwowy Instytut Telekomunikacyjny, Zakład Techniki Pocztowej, Muzeum Poczty i Telekomunikacji oraz Główne Składnice Materjałów Pocztowych i Teletechnicznych.

Pracownicy Polskiej Poczty, Telegrafu i Telefonu podlegają specjalnym przepisom prawnym, których zasady dostosowane są do charakteru tej instytucji. Stan personelu na dzień 31. III. 1939 wynosił 50299 osób, w tern 39% urzędników, 40°fo funkcjonarju-szów niższych, 7% agentów i pośredników i 14% innych, jak posłańcy, listonosze wiejscy i robotnicy teletechniczni. Ministerstwo Poczt i Telegrafów zatrudniało 291 osób.

Niejednolita struktura ludnościowa i topograficzna Polski wymaga wielkiej rozmaitości form organizacyjnych obsługi pocz-towo-telekomunikacyjnej. Są trzy zasadnicze rodzaje placówek eksploatacyjnych: urzędy, agencje i pośrednictwa. Urzędy dzielą się w zależności od wielkości obrotu na 5 klas, ponadto 3 największe urzędy w Warszawie zaliczane są do pozaklasowych. W miejscowościach o małym ruchu pocztowo-telekomunikacyjnym powierza się

TELEFON W POLSCE    315

prowadzenie eksploatacji agentowi, którego stosunek do Polskiej Poczty, Telegrafu i Telefonu ma charakter umowny. Agencja pełni wszystkie czynności wchodzące do zakresu działania Polskiej Poczty, Telegrafu i Telefonu. Natomiast pośrednictwa zajmują się tylko sprzedażą znaczków pocztowych, przyjmowaniem i doręczaniem przesyłek listowych i awizów na paczki oraz pośredniczeniem przy nadawaniu telegramów. W ostatnich latach Polska Poczta, Telegraf i Telefon wprowadziła nowe, specjalne formy obsługi: 1) oddziały i kioski urzędów poczty i telegrafu umieszczane w bankach, domach towarowych, na dworcach kolejowych i w innych punktach o większym ruchu publiczności; 2) t. zw. poczty peronowe (funkcjonarjusz pocztowy sprzedaje podróżnym znaczki, przyjmuje listy i telegramy); 3) pośrednictwa prowadzone przez portje-rów hotelowych oraz 4) listonoszy wiejskich, którzy poza czynnościami doręczy-cielskiemi, zajmują się sprzedażą znaczków oraz przyjmowaniem niektórych przesyłek i należności. Na dzień 31. III. 1939 było w Polsce 5 086 placówek poczty i telegrafu w tern 1 274 urzędów, 2 911 agencyj, 797 po-średnictw, 32 oddziałów i kiosków, 72 poczt peronowych. Urządzenia pocztowe, telegraficzne i telefoniczne są w zasadzie eksploatowane wspólnie przez te same jednostki organizacyjne. Jedynie w większych miastach istnieją odrębne urzędy pocztowe i odrębne telekomunikacyjne. Na dzień 31. III. 1939 tylko 9% placówek nie pełniło służby w dziale telekomunikacji.

3. Zakres działania. Zakres czynności poczty, telegrafu i telefonu, określony ramowo przez cytowaną ustawę z dn. 3 czerwca 1924, uległ w ostatnich latach wybitnemu rozszerzeniu. Służba pocztowa rozpada się na 1) obrót przesyłek, 2) obrót pieniężny, 3) czynności uboczne. Obrót przesyłek obejmuje (w ruchu krajowym i zagranicznym): a) zwykłe i polecone przesyłki listowe (listy, kartki, druki zwykłe i dla ociemniałych, papiery handlowe, próbki towarów i przesyłki mieszane); b) czasopisma; c) listy wartościowe; d) paczki (zwykłe i z podaną wartością). Na obrót pieniężny składają się: a) przekazy pocztowe i telegraficzne; b) inkaso należności pieniężnych na podstawie pobrań; c) — zleceń pocztowych, inkasowanych oraz weksli miejscowych; d) obrót rozrachunkowy z administracjami czasopism