page0002

tr?ai^ernjiff.K0 unf>

$

'Dae

(?Ui<4|trohemtrd5e»©'^,«^utiC'

SPcrtc&r v»fm Sitwtóftó / Sajrr^jtn wio

$$dWrr/ Jt-    SJftnfttwaKr ©efunMidf i unfc

SSaiongEtutiM bcfc tebcnfl / bij? 311 (eimin »ui. (?£« unb btr Óiawir ocfhtmcn iobe unb <£nbe bcffluigm.

^tflrn iinB    9Keif dfe mcfrf aHetn

« r fd;v nu$lścfc su lefai/ ftn5>ers« «uc& $£$(&

^ V»»W    ^u'-:-V Ws-

£§8*

rś»~

cr££-

»-v>

JHZ

«•;

G^k

!•$$$

■**53 r>

■*g42

*•<3^

c^: o ~\T~rri

3?

wW

s⁴^-

i<=E-

gś£*

&£-

^g»

££§-

£3e»; ^p^ann^norcae Stttfcr/iihb ^Plffsdnj

b^Jwnjicrny iHt&bW*

Ncu vermehrtcs und verbessertes Adcrlass Biichlein das ist ein A stronom ischer Grund und Bericht vom Aderlassen Schrepffcn und Baden zu Krhaltung Menschlicher Gcsundhcit,

Numberg: Bey Johann Andreas Endtcr und Wolffgang dess Jiingcrn (1670 r.)

Ciało ludzkie.

Anatomia człowieka w starodrukach od A V do Al⁷/// stulecia

Jak postrzegano, a jednocześnie przedstawiano ciało ludzkie na przestrzeni czterech stuleci, "opowiedzą" ilustracje, zamieszczone w starych, zabytkowych księgach, na co dzień przechowywanych w skarbcach bibliotek opolskiej i ołomunieckiej.

Średniowieczna medycyna opierała się bardziej na teor i niż na praktyce i dopiero pod koniec XV wieku ciało ludzkie stało się przedmiotem zainteresowania me tylko teoretyków (filozofów oraz pisarzy), ale i praktyków, którzy zajmowali się funkcjonowaniem ludzkiego organizmu. Jednym z nich był Leonardo da Vinci (1452-1519), który w trosce o realizm malowanych przez siebie postaci podjął systematyczne studia anatomiczne, polegające na przeprowadzaniu sekcji zwiok. Dzięki badaniom poznawał działanie poszczególnych elementów ciała ludzkiego, które widział jako swoistą maszynę. Badał też jego organy wewnętrzne, w' tym serce, którego modele sporządzał. Wykonywał rysunkowe studia anatomiczne języka, gardła, krtań i, mięśni nóg.

W okresie renesansu, kiedy' to anatomia woisywała się w humanistyczne dążenia do poznawania człowieka, działał też lekarz i twórca nowożytnej anatomii, urodzony w Brukseli Andreas Vesalius (1514-1564). Obchodzona w tym roku 500. rocznica urodzin znakomitego anatoma stała się pretekstem do przygotowania wystawy.

Po studiach w Montpellier i w paryskiej słynnej szkole anatomicznej Jacques’a Dubois, Vesalius kształcił się w Louvain, a dyplom lekarza w 1537 roku otrzymał w Padwie, gdzie tez na uniwersytecie został kierownikiem Zakładu Anatomii i Chirurgii. W 1543 roku w Bazylei wydano jego fundamentalne dzieło De humam corporis fabrica libri septem czyli O budowie ciała ludzkiego ksiąg siedem (na wystaw.e pokazujemy edycję wenecką z 1568 roku będącą własnością Biblioteki Naukowej w Ołomuńcu oraz egzemplarz wydany w Zurichu w 1575 roku - własność Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu), służące anatomom przez 300 lat. Znalazły się w nim ilustracje ukazujące postaci w ruchu, dzidki czemu można było pokazać związek między strukturą i funkcją układu m.ęśniowego i kostnego. Natomiast do przedstawienia trzewi Vesalius wykorzystał, jako modele, przede wszystkim antyczne rzeźby. Anatomiczne dzieło ściągnęło na Vesa.iusa piześladowania władz kościelnych, w obawie przed 'akwizycją wyjechał z Padwy, został nadwornym lekarzem cesarza Karola V,