page0303

299

Różne czynniki wpływają na przyspieszenie wzrostu. Jednym z nich, i to nie najpośledniejszym, jest woda, nie o ile ona przez asymilacyę wchodzi w skład protoplazmy, lecz o ile w stanie wolnym, że się tak wyrazimy, rozpiera, rozciąga tkankę. Owo bowiem napięcie komórek jest przyczyną pewnej sztywności tkanki roślinnej, przeciwnie, pozbawiając tkanki wody, wywołuje się stan ich miękki, więdnienie.

Drugim czynnikiem wzrostu komórki jest temperatura. Zycie bowiem komórek posiada swe granice ciepłoty, których przekraczać nie może, jeżeli komórka nie ma utracić życia. Dla znacznej ilości roślin uprawnych granica najniższa temperatury, poniżej której wzrost rośliny ustaje, wynosi około-j-4‘5⁰ C (dla kukurydzy -j-10'5 C, dla ogórków-|- 18 5), a granica najwyższa temperatury, w której jeszcze mogą rosnąć, wynosi od -j-32—44° C; dla wszystkich komórek (roślinnych i zwierzęcych) można przyjąć granice 0—50° C. Wszelako każda roślina i zwierzę posiada swe optimum temperatury, w której najlepiej się rozwija, przyczem me jest wykluczona możliwość przystosowania się rośliny do temperatury wyższej.

Czynnikiem bardzo ważnym dla wzrostu roślin jest światło. Znany to bowiem jest fakt, że światło bardzo silne tamuje wzrost roślin, a ciemność go wspomaga. Jednak rośliny, wyhodowane w ciemności, mają łodygi wiotkie a liście słabo rozwinięte, gdyż z braku światła nie mogą asymilować mtenzy-wniej, a rosną kosztem zapasów, przygotowanych dla wzrostu; taki wzrost posiadają rośliny bulwiaste. Brak światła sprawia, że zamiast barwy zielonej, mają barwę białawą łub żółtawą. Naświetlanie rośliny jednostronne wywołuje objaw, zwany he-liotropizmem, dodatnim lub ujemnym, co zależy od tego, czy roślina gnie się ku słońcu, czy też od nięgo się odwraca. A jak istnieje heliotropizm, tak jest i hydrotropizm dodatni lub ujemny, gdyż wilgoć jest potrzebna do jędrności komórek, a stąd w czasie posuchy wzrost postępuje bardzo powolnie.

Ciśnienie mechaniczne zmniejsza wprawdzie wielkość komórek, ale nie powstrzymuje samego ich wzrostu. Można się o tern przekonać, jeżeli na wiosnę obwiąże się gałąź mocno sznurkiem, a zetnie się ją w jesieni, bo wtedy łatwo zauważyć, że w miejscu podwiązania komórki drzewa są węższe. Czasem jednak, jak przy roślinach czepnych (winorośl, dzikie wino itp.),

http://rcin.org.pl