page0384

376

Równik — Równo

zczyzną prostopadłą do osi, około której ziemia się obraca; płaszczyzna ta przedłużona do przecięcia się z pozorną kulą niebieską daje równik niebieski. Bieguny ziemi są biegunami ziemskiego, bieguny zaś kuli niebieskiej są biegunami równika niebieskiego. Równik dzieli kulę, do której należy, na dwie półkule: północną i południową; strefę zaś gorącą ziemi równik dziel" na dwie części równe. Niebacząc na refrakcy ją podrównikiem długość nocy jest zawsze równa długości dn.a, gdyż poziom każdego punktu na równiku przechodzi przez oś ziemi, a przeto dzieli na dwie części równe każdy równoleżnik, który słońce w bogu swoim dziennym zdaje się opisywać. Równikiem nazywają także liniję obojętną w magnesie. Równikiem, magnetycznym nażywa się liniją przecnodząca przez punkta ua ziemi, w których nnchylenie .gły magnetycznej jest równe zeru. Liniję te w znacznej części z wielką dokładnością wyznaczył kapitan Duperrey.

Równina, w geografii równiną nazywa się większa lub mniejsza rozległość ziemi, na której albo żadnych wyniosłości nie dostrzegamy albo też znajdują się tylko nieznaczne nad poziom wzniesienia. Zwracając uwagę na wysokość miejsca względem poziomu morza, równiny dzielimy na plaskowzgórza czyli wyżyny i niziny. Pomiędzy równinami pod względem żyzności gruntu napotykamy rozliczne stopniowanie od nieurodzajnych równin piasczystych aż do najurodzajniejszych. Najważniejsze są: w Azyi, Kobi; w Afryce, Sahara; w południowej Ameryce, LIanos; w Buenos Ayres, Pampas. W Europie wielka równina rozciąga się od Wisły aż do granic Azyi około Kazania, gdzie niegdzie tylko poprzerzynana nieznacznemi wzniesieniami W Węgrzech okolice Dunaju i Cisy stanowią równinę przeszło na 1,000 mil kwadratowych rozległą. W Niemczech okolica od Jutlandyi aż do Harcu, tudzież od Elby do źródeł Szeldy są równinami. Niewielkie lecz doskonałe równiny przedstawiają Mancha w Hiszpanii, okonca pomiędzy Bajonną i Bordeaux we Francyi, tudzież Luneburgskie w Niemczech. Do wyżyn należą równiny Quito i Mexyku.

RÓWIIO, miasto powiatowe prywatne w gubernii Wołyńskiej nad rzeką Ujściem przy drodze bitej kijowsko-brzeskiej od Żytomierza 33¹/_i mil odległe. Jedno z najdawniejszych miast w tej części kraiu i prawdopodobnie, otrzymało nazwę od położenia swego na rozległej równinie. Odwieczna własność książąt Ostrogskich; na początku XVI wieku dziedziczką Równego była siostra księcia Konstantego Ostrogskiego, Maryja Siemionowa Olizarowa, której spór zachodzący z Dziewczycami o majętności wiejskie kiedy ta owdowiała rozstrzygał król Zygmunt I w r. 1515. Snadź atoli majętność ta nie weszła w dom Oli— żarów i zawsze przy Ostrogskich zostawała, skoro w r. 1548 dziedziczka miasta, Beata z Koscieleckich wdowa po księciu Elijaszu, uposażała wtedy hojnie tutejszy kościół parąfijalny. Przechodząc następnie miasto przez różne ręce, stało się własnością Lubomirskich, do których dotąd należy. Jest tu okazały pałac przekształcony z dawnego zamku. W obręb miasta wchodzą siedziby włościan, z których uformowano Emilijańską ulicę. Równo liczy w ogóle mieszkańców 6,403 płci obojej. Posiadaczy domów i innych nieruchomości znajduje się 551, handel jakkolwiek miasto leży wśród najzyzniejszej okolicy i ma drogę bitą, jest niewielkiego znaczenia, kupców w r. 1861 było tu trzeciej gil-dy 34, którzy prawie wszyscy handel prowadzą na miejscu, magazynów, kramów kupieckich ma 330, a nadto innych zakładów handlowych 34, jarmarków odbywa się 7 do roku, targi są dwa razy na tydzień, rzemiosła prowadzi 300 stałych mieszkańców a 105 postronnych, wyroby ich idą wyłącznie na potrze—