page0397

389

Rozkaz dzienny — Rozmaryn

piśmiennie lub drukiem. Rozkazy dzienne, w czasie pokoju wodzów naczelnych, lub też jenerałów obejmują pochwałę lub naganę w wykonanych obrotach wojskowych, niedbałość w służbie i t. p. Przestępcy, którzy zasłużyli na wygnanie z pod chorągwi, lub skazani na śmierć, albo w kajdany do robót for-tecznych lub też na zastanie do kopalń, są w nich także wymieniani, obok awansów szczegółowych na wyższe stopnie. W czasie wojny, w Rozhazach dziennych, ogłaszają się stoczone bitwy, odniesione zwycięztwa, lub doznane klęski, z wymienieniem tych, którzy się odznaczyli zarówno męztwem jak talentem wojskowym, jak zarazem i takich co się stali powodem niepowodzenia. Arcydziełom w tym rodzaju, nacechowane są Rozkazy dzienne cesarza Napoleona I zwane także bulletynami.    K- Jł'ł. W.

Rozkład chemiczny. Jeżeli ciało złożone rozdziela się na pierwiastki z których powstaje, lub jeżeli się rozpada na prostsze związki chemiczne, będące jego częściami składowemi albo też nowo z jego pierwiastków utworzone,, naówczas to działanie zowią rozkładem chemicznym.    T. C.

Rozkład sił Ob. Siła i Skład i rozkład sił.

Rozkopa, dół na granicy wsi, zamiast kopca, albo kopiec rozkopany.

ROZłąka. rozłączenie czyli seperacyja co do łoża, stołu » wspólnego pożycia. Chociaż małżeństwo ważnie zawarte i spełnione nie może być w Kościele katolickim tak rozwiązane, żeby godziło się w nowe związki wstępować; jednak przez wzgląd na vvażne przyczyny, dla zapobieżenia zgorszeniu częstym kłótniom i usunięciu obrazy Pana Boga, Kościół ma prawro dać seperacyję, czyli rozłąkę co do łoża, stołu i wspólnego pożycia. Rozłączenie może być dożywotnie albo czasowe. (Ob. Separacyja).

ROZłoka. Rzeczka w Tatrach, jest przedłużeniem strumyka Szklą wy. Płynie równiną kamienistą okrytą samcmi białemi zaokrąglonemi głazami granitu. Zasilana wodami spada, ącemi z rozległych płaszczyzn Pięciu-Sfawów, nagle często wzbiera, porywając ogromne bryły granitowe, i unosi je do rzeki Binłki.

ROZtoki, wiej w Galicyi, obwodzie Kołomyjskim, w głębi gór Karpackich, mila od Kuto w. W pobliżu znajduje się godna uwagi góra, w narzeczu rnsiń-skiem — Owydowa-hora nazwana, na której według miejscowego podania sławny poeta rzymski Owidyjusz (oh.) r. 770 po założeniu Rzymu na wygnaniu miał przemieszkiwać.    C. R.

Rozmaitości, po łacinie Miscellanea, rozprawki i artykuły treści mieszanej zwykła rubryka w piśmiennictwie peryjodycznem.

Rozmaryn. (Rosmarinus offieinaPs Lin), jest to krzew mocnogałęzisty, zawrze zielony, czyli liści na zimę nie roniący, który w stanie dzikim porasta suche lub skaliste wzgórza na calem pobrzeżu morza śródziemnego, a u nas w ogrodach często hoduje się dla ozdoby. W ojczyźnie swojej dorasta od 4 do 8 stóp na wysokość, a w głównym pieńku i na 2—3 cali w średnicy niekiedy grubieje. Liście ma gęste, drobne, równow'ązkie, brzegiem podwinięte, zwierz-chu ciemno-zielone i połyskujące, a pod spodem biało-szarawo-kutnero-wate. Kwiaty ukazują się na nim od Marca do Maja, drobne, blado-błękitne lub lilowe, wargowate (rodzina Labialae), a zresztą takie zupełnie jak n naszej szałwii ('gromada 2-ga Linneuszowa, rzed 1-szy) Cały krzew rozmarynu wydaje mocny zapach aromatyczny, pochodzący od olejku lotnego (oleam Rorismarini), który się we wszystkich częściach miękkich tej rośliny znajduje, i przez destylacyją ziela z wodą jak zazwyczaj otrzymuje. Dawniej ziele i kwiaty rozmarynowe (herha et flores Rorismarini), przyjemnej mocnej wo-