page0595

587

Ślina — Śllozka

ilości śliny me może być bez wpływu szkodliwego na trawienie. Człowiek zdrowy w ciągu 24 godzin wydaje około funta śliny. W niektórych chorobach ślina doznaje zmian pod względem jej jakości i ilości i zmiany te służyć mogą za symptomata większej lub mniejszej wagi. Znaczne przysporzenie oddzielania się śliny z ust zowie się ślinieniem (salkatio albo ptyalismus). Choroba ta polega nie na powiększeniu wydzielania śliny przez gruczoły, lecz na utru-dnionem jej przełykaniu i bywa oznaką zapalenia ścian jamy gęby (szczególniej sprowadzonej przez środki rtęciowe), objawia się dalej podczas ciąży, przy nerwowych cierpieniach trzewiom brzusznych (hipochondryja, hysteryja), w skorbucie, w porażeniach narzędzi żucia, w wodowstręcie. Zmniejszone oddzielanie się śliny sprawia pragnienie napoju, i następuje w skutek oddzielania się z ciała płynów innemi drogami. Pod fistułą ślinową rozumiemy przewód nienormalny, za pomocą którego ślina ze ślinianki lub z naturalnego przewodu ślinowego wylewa się w miejscu niewłaśeiwem. Ślina jest także potrzebna do trawienia pokarmów u zwierząt, a przynajmniej znajdujemy ślinianki u wszystkich zwierząt kręgowych a nawet u owadów.

Slingeland (Piotr, van), malarz, urodzony w Lejdzie r. 1640, był uczniem Gerarda Dow, którego szczęśliwie naśladował w mozolnej technice jego małych sztuczek gabinetowych, atoli ani duchowi ani delikatności mistrza dorównać nie mógł. Nad obrazem rodziny Meermann w Luwrze pracował lat trzy, a narekawki i kołnierzyk chłopczyka malował cały miesiąc. Jestto główne dzieło jego, odznaczające się zresztą jasnym, delikatnym tonem kolorytu. W Luwrze znajdują się inne jeszcze jego portrety i obrazy rodzajowe. Galerye Bndgewater w Londynie, Pinakoteka w Monachium i galerya drezdeńska posiadają także jego obrazy, z których najbardziej znanym jest kobieta wyrabiająca koronki, znajdujący się w ostatnio wymienionym zbiorze. Z powodu pow^rolnego i nadzwyczajnego wykończania malawał nie wiele. Umarł r. 1691.

Ślinianki czyli Gruczoły ślinowe (glandulae salkales) ob. ślina.

Ślinogórz, czyli zapalenie błon wyściełających jamę ust ob. Angina.

SliOZka (Michał), jeden z najczynniejszych drukarzy ruskich we Lwowie w XVII wieku, rodem Litwin, wyznania prawosławnego. Sprowadzony do Lwow^ra, przez bractwo stauropigialne 1628 roku, był najprzód towarzyszem w drukarni, zostawszy członkiem bractwa zawiadywał ich drukarnią do r. 1630 i wydał między innemi: Bohorodyczniki. W roku 1630 drukował Sfuiehniki i Tryfologiony, ogromną księgę z 336 arkuszy złożoną. Śliozka przyszedłszy przez ożenienie do majątku, zakupił po śmierci Jana Szeligi drukarnię polską i łacińską u arcybiskupa rzymsko-katolickiego lwowskiego St. Grochowskiego, zyskał pozwolenie drukowania książek łacińskich i polskich i tytuł typografa arcybiskupiego, a u króla Władysława IV nawet przywilej na drukowanie kiry-licą, sobie wyrobił; wszakże wkrótce zrzekł się tego prawa, a bractwo znowu mu drukarnię swoją powierzyło i wtedy wydał: Oktoich i Ewangelion. Potem drukował trzecie wydanie ogromne Trifoliogona. Lecz gdy warunków umowy wiernie nie dotrzymywał, odjęto mu zarząd drukarni 1651 r. odtąd we własnej odbijał ruskie książki aż do śmierci. Lecz gdy w roku 1646 jakieś dzieło świeżo w Kijowie, przez metropolitę Mohiłę wydane, przedrukować odważył się, rzucił na niego metropolita klątwę, pod którą do śmierci w r. 1667 zostawał, tak iż ciało jego niepogrzebione przez kilkanaście dni leżało. Wszystkie książki ruskie w drukarni Śliozki wydane są teraz rzadkością, mianowicie