page0646

638

Rzewuski

szur bezimiennie: 1) List do województw, ziem i powiatów na sejmiki przedsejmowe poselskie pisany (b. m. dr. 1776); 2) O tronie polskim zawsze obieralnym z dziejów i prawa dowody \ Warszawa, 1789, w 8-ce); 3) O Sukces-syi tronu rzecz krótka (tamże, 1789, w 8-ce); 4) Uwagi nad prawem któ-reby szlachcie bez possessyi actimtatem na sejmikach odbierało (tamże, 1790, w 8-ce); 5) Protestacyja przeciw sukcessyi tronu w Polsce (tamże, 1790, folio); 6) Odpis na list przyjaciela względem listu A. Krasińskiego biskupa kamienieckiego b. m. i r., w 8-ce (1790). — RzeWUSkł (Wacław), sławny oryjentalista i Emir, Alep-Bogdadu, jedyny syn poprzedzającego, urodził się w r. 1765, za młodu przykładał się do nauk i sztuk pięknych i w tych rozwinął nadzwyczajne zdolności, znał muzykę doskonale, śpiewał prześlicznie, pisał wybornie prozą i wierszem. Wstąpiwszy do wojska austryjackiego, dosłużył się stopnia rotmistrza; będąc w Wiedniu przykładał się do języków wschodnich, szczególniej do arabskiego i tureckiego i wspierał możnie wydawane tamże dzieło, które nosiło tytuł: Mines de LOrient ewploitees par une societe diama-teurs sous les auspices de M. le Comte \enceslas Rzewuski (Wiedeń, 1809 do 1813, 3 tomy, folio). Dzieło to mające także tytuły arabski i niemiecki, wychodziło częściami, których kilka składają tom jeden. Znajdują się w niem wyimki oryginalne i tłómaczone pism arabskich, perskich, tureckich, które albo wcale nie były drukowane, albo z trudnością nabyć je można. Tłómacze-nia te są w językach: niemieckim, francuzkim, włoskim i łacińskim. Uwolniwszy się od służby wojskowej, ożenił się z księżną Rozaliją Lubomirską, przesiadywał to na Wołyniu, to w Opolu, w Lubelskiem. Po roku 1815 udał się w podróż na Wschód, najdłużej bawił w Aleppie i Bagdadzie, prowadząc życie świetne i zbytkowe, które go kosztowało milijon złotych. Dawał wystawne uczty, skupował drogie konie i osobliwości, a jako zwykle cudzoziemca rozrzucającego pieniądze, uczczono tytułem Emira. Dopiero po kilku leciech wróciwszy do rodzinnego kraju, zaczął prowadzić żywot prawdziwie koczowniczy i przybrał zwyczaje Beduina. Mieszkając w Sawraniu na Podolu ze stadem swoim arabskich koni i ze świtą kozaków, których był bożyszczem, obozował pod gołem niebem, wędrując zaś po stepach, szukał skarbów mając urojenie, że je tam wynajdzie. Często się też wyprawiał z całym taborem do sąsiadów lub odleglejszych znajomych, rozpinał namioty, a wszędzie był przyjemnym i pożądanym gościem. W zawoju i pąsowej todze ze złotawą brodą, Arab Polak rozweselał wszystkich swoim dowcipem francuzkim, zajmował nauką europejską, zachwycał śpiewem włoskim przy fortepijanie, dziwił opowiadaniem ciekawych wieści o Arabii, a ciekawszych jeszcze o sobie. Mając udział w rozruchach na Podolu, zniknął nagle po potyczce pod Daszo-wem (w Maju, 1831 roku). O śmiem jego długo krążyły wątpliwe pogłoski. Ostateczne poszukiwania rodziny przyniosły te najpodobniejszą do prawdy wiadomość, że podczas obławy na powstańców" w lasach, zabity został. Oprócz wyżej wymienionego dzieła, ogłosił drukiem:    Leltre a MM les collaboraieurs

des Mines de li Orient (Warszawa, 1817, w 8-ce); Podróż do Palmiry z zastanowieniem się nad wiatrem Samieli zwanym, w pustyni tej panującym (umieszczona w Dzienniku wileńskim na rok 1821, tom II, str. 416). — Rzewuski (Leon), syn poprzedzającego, współczesny, publicysta i wydawca, do roku 1831 służył w wojsku polskiem. Później osiadł w dobrach swoich w Ga-licyi i jest terąz szambelanem dworu austryjackiego. Oprócz artykułów politycznych drukowanych w czasopismach warszawskich w r. 1831, a później w innych, osobno ogłosił: 1) Zdania o sluiebnościach,prawie wyborczćm i. t. d„