scandjvutmp4f01

72

czego to ludzie wiele jeść muszą ua Północy a mało na Południu. Wiadomo, ze ścisła dyjeta czyni mózg wolnym, odbiera sen, osłabia żołądek, ożywia wyobraźnią i osłabia charakter, zupełnie przeciwne zjawiska spostrzegamy na ludziach wiele jedzących, jakiemi są północni. Dla tego to zaleciły religije, posty i wstrzymywanie się od jadła przed dniami uroczystemi; w szystkie zakony mnisze obowiązane są w pewnych czasach do postów. Posty, umartwienia ciała, wyrzeczenie się zmysłowości, modlitwa lub rozmyślanie, są bardzo zdolne utrzymać w pewnćm zachwyceniu, które wielce usposabia do religijnych uczuć: toż samo rozumie się i o innych zawodach, jako to o poświęceniu się sztukom , poezyi, wymowie, muzyce i malarstwu, w których najlepićj udaje się ludziom wtedy, gdy natężą swoję czułość i nastroją wyobraźnią do pewnego uniesienia. Dla tego to Platon i Arystoteles mówią, że napróżno kołatać się będzie u drzwi poezyi i pięknych sztuk, jeżeli się nie czuje pewnćj miarki szału, a Cycero zapewnia, że nigdy nie widziano sławnych łudzi bez pewnego rodzaju boskiego natchnienia. Nemo igitur tir magnus sine aliguo afflaln (lirino uttęuam fuit (1).

Prorocy, i wszyscy u których panującą jest wyobraźnia, pospolici są w ciepłych krajach. Bywają to ludzie melancholicznego temperamentu, głęboką mający czułość: żyją na osobności, w umartwieniach ciała; ich życie jest bardzo skromne, charakter stoicki, surowe obyczaje, a umysł zajęty bezustannie przedmiotami ich wiary. Suche i spiekłe grunty Arabii, Idumei, Egiptu i przyległych okolic, wielce są przyjazne takim religijnym uniesieniom. Tam tćż powstały prawie wszystkie znane religije na ziemi.

Egipt lub Indyje były kolebką bóstw starożytnój mitologii gre-ckićj, rzymskićj i celtyckiej; stamtąd pochodzi politeizm. Wielorako się on się dzieli: jeżeli bada przymioty bóstwa pod postaciami zwierząt, nazywa się zootnorfizm u dawnych Egipcyjan; jeżeli zaś ma postać ludzką, u bohatćrów, wtedy jest antropomorflzmem Greków i Rzymian; toż właśnie Syryjczycy, Chaldejczycy, Fenicyjauie i Celtowie łączyli z sabeizmem czyli czcią gwiazd. Nazywają teornorfl-%mem religije politeizmu, które przypuszczają przemianę i wcielenia bóstwa pod różną postacią ludzi i zwierząt. Jest to ten sam system

fi) Natur. dtor. lib. □, Nr o 46.