0006 bmp

ZBIÓR OSÓB JAKO ELEMENT KONSTYTUTYWNY GRUPY SPOŁECZNEJ 81

Liczebność grupy pozostaje w korelacji z organizacją grupy. Im bardziej liczebna staje się dana grupa, tym bardziej zachodzi konieczność tworzenia mniejszych lub specjalnych podgrup czy instytucji grupowych (np. sekcji, wydziałów, oddziałów icp.). Wzrost tych podgrup ma szersze następstwa dla całej grupy. Gdy wzrasta liczba podgrup, wzrasta też potrzeba tworzenia zespołów koordynacyjnych, komitetów, komisji itp. Działa prawo Parkinsona, które głosi, iż każdy wzrost wielkości jakiejkolwiek części jakiejś organizacji (grupy) powoduje inne wzrosty w strukturze organizacyjnej grupy.

Liczebność grupy określa niektóre niezbędne warunki, jakie muszą być spełnione, aby grupa mogła realizować skutecznie swe funkcje, na przykład liczebność rodziny określa wielkość i strukturę mieszkania (Paul Chombart de -Lauwc).

Tak jak liczebność grupy wpływa na inne elementy konstytutywne grupy, podobnie cele czy też wewnętrzna organizacja wpływa na liczbę członków w grupie. Ten typ zależności przedstawił Georg Simmel w szeregu analiz historyczno-socjologicznych. Simmel przytacza przede wszystkim liczne przykłady ze społeczeństw pierwotnych, wykazujące, jak grupy rodowe czy następnie grupy plemienne dla utrzymania się w ówczesnych warunkach ograniczały liczbę swych członków. Najwięcej uwagi poświęca Simmel arystokracji, stwierdzając zależność utrzymywania się arystokracji jako najwyższego stanu w strukturze społeczeństwa dzięki zachowywaniu i strzeżeniu swej ograniczonej liczebności. „Już w samym pojęciu - pisał Simmel - arystokracji zawarta jest jej względnie znikoma liczebność [...]. Jeżeli więc istniejące w historii arystokracje, od Sparty po Wenecję, starały się maksymalnie ograniczyć swą liczebność, wynikało to nie tylko z egoistycznej niechęci do dzielenia się władzą, ale także z instynktownego poczucia, że nieodzownym warunkiem istnienia arystokracji jest nie tylko względna, lecz także absolutna znikomość liczby jej członków”^{1 2 3}.

W wńclu rodzajach grup zadania grupy, sposób działania, organizacja grupy wyznaczają liczbę członków grupy. Istnieją pewne rodzaje grup, jak na przykład grupy nieformalne (przyjacielskie, koleżeńskie, rówieśnicze), w których liczba osób jest ograniczona. Jak wykazały badania Jenninges (1950), mogą one wynosić maksymalnie około 5-6 osób i obejmować około 12 stosunków interpersonalnych. Występują bowiem ograniczone możliwości utrzymywania sto-

1

oryginalnego wydania wykorzystuję rozdział drugi pt. Die qitaniilatiu-e Bestimmtkeit der Gruppe

2

(w: G. Simmel, Soziologie, Lcipzig 1908, s. 53).

3

Tamże, s. 115-116.