027

W celu zwiększenia przyczepności tynku na ścianach z bloków zaleca się murowanie na puste spoiny (spoina nie wypełniona na głębokość 1 cm od lica ściany) lub z wypuszczeniem zaprawy na zewnątrz, jeżeli bloki murowane były na zaprawie cementowo-glinianej. Można to wykonać jeżeli ściany z zewnątrz budynku zostaną otynkowane w tym samym roku, w którym zostały wykonane. W przeciwnym razie na zewnątrz budynku należy gładko zatrzeć'spoiny, aby nie zatrzymywała się woda deszczowa lub śnieg.

Zwiększenie przyczepności tynku na ścianach ubijanych osiągamy przez wykonanie listew z zaprawy, co opisano w rozdziale o wykonaniu ścian lub przez wbicie w świeżą ścianę (zaraz po zdjęciu deskowania) podłużnych kamyków lub gruzu z dachówek, co około 10 cm (szerokość dłoni). Kamyki lub gruz powinny tkwić w murze na głębokość 4 do 5 cm i wystawać z lica ściany 1 do 1,5 cm, aby tynk je zakrył. Drugi sposób można stosować na zewnątrz budynku tylko wtedy, gdy ściana będzie otynkowana przed zimą.

Przed tynkowaniem należy powierzchnię ściany glinianej zdrapać żelaznymi grabiami (dla usunięcia źle ubitych lub zwietrzałych kawałków muru) oraz starannie obmieść z pyłu miotłą. Zaleca się przed tynkowaniem zrąbać młotkiem murarskim krawędzie bloków nad poziomymi spoinami lub mur nad listwą z zaprawy w ścianach ubijanych.

Nie należy jednocześnie tynkować ścian wewnątrz i zewnątrz budynku, a tylko po zupełnym wyschnięciu tynków z jednej strony.

W pomieszczeniach gospodarczych można ściany tynkować zaprawą glinianą. Najpierw wykonuje się obrzutkę z rzadszej zaprawy z dodaniem drobnej sieczki lub plew, a przed stwardnieniem obrzutki tynkuje się bardziej gęstą zaprawą. Po wyschnięciu tynku skrapia się go mlekiem wapiennym i zaciera na gładko, powtarzając ten zabieg dwukrotnie w odstępach jednodniowych.

Każdy inny tynk poza glinianym wymaga uprzedniej obrzutki z zaprawy cementowo-glinianej o składzie: 1 część cementu, 2 części zawiesiny glinianej i 7 części piasku, z dodaniem 3 części sieczki lub plew. Tego rodzaju obrzutka ma dobrą przyczepność do ściany glinianej. Jeżeli óbrzutka będzie bez sieczki, to lepiej wykonać ją jako natrysk twardą miotłą. Miotłę macza się w zaprawie i uderzając ją o kij trzymany w drugiej ręce pryska się zaprawę na ścianę.

Jako zaprawy do tynkowania stosuje się następujące: wapienna — 1 część starego dołowanego wapna i 3 części ostrego piasku,

cementowo-wapienna — 1 część cementu, 2 części wapna dołowanego i 10 części piasku,

cementowo-gliniana do tynków zewnętrznych — 1 część cementu, 2 części zawiesiny glinianej i 8 części piasku,

cementowo-gliniana do tynków wewnętrznych — 1 część cementu, 2 części zawiesiny glinianej i 14 części piasku.

Łączna grubość tynku i obrzutki nie powinna przekraczać 2 cm wewnątrz budynku i 2,5 cm na zewnątrz.

Jeśli budynek nie będzie z zewnątrz otynkowany w pierwszym roku wykonania, należy zabezpieczyć ściany przed szkodliwym działaniem deszczów przez ich pomalowanie wapnem dołowanym, rozpuszczanym w chudym mleku, lub zaczynem cementowo-glinianym (zawiesina gliniana z cementem). Wystarczy zabezpieczyć tylko ściany północną i zachodnią.

VII. NADPROŻA GLINIANE

Nadproża gliniane stosuje się do ścian z gliny w budynkach parterowych nad otworami szerokości do 1,20 m.

Wymiary belki wynoszą: szerokość 16 cm, wysokość 21,5 cm i długość o 50 do 60 cm większa niż szerokość otworu w świetle.

Forma do wyrobu nadproży (rys. 37) składa się z następujących części: podkładki z deski grubości 32 mm, szerokości 25 cm i długości 220 cm, 2 desek bocznych grubości 38 mm, szerokości

21.5    cm i długości 220 cm oraz 2 desek poprzecznych grubości 38 mm, szerokości 21,5 cm i długości — jedna 16 cm, a druga

17.6    cm.

57