075

Pr. zbiór. |»«i rtd. pnrf.dr. hib.J. K. Pkinwikicgu *rv<fctn»y «.kv,Vi,lii(ji\ Wirarwa    ISBN 83-2(M-M22-(iC by WTCT

Powyższe pojęcia i sposoby interpretacji nie są precyzyjne, są one jednak chętnie stosowane, ponieważ stanowią model upraszczający zjawisko dla celów poglądowych.

Mata szybkość zaniku substancji lipofilowych z tkanki powoduje, żc pozostają one w tej tkance przez długi czas. zwłaszcza jeśli wysokiemu współczynnikowi podziału tluszczosocze towarzyszy niewielka szybkość biotransformacji Inp. DDT. chlordan).

3.7.    Biotransformacja ksenobiotyków

3.7.1.    Charakterystyka ogólna

Organizm dysponuje komórkowymi systemami enzymatycznymi zdolnymi do biotransformacji lipofilowych związków chemicznych w polamc metabolity, łatwiej rozpuszczalne w wodzie. Takie reakcje zachodzą w komórkach wielu tkanek i narządów, między innymi w płucach, jelicie, nerkach, ale pr/ede wszystkim w wątrobie Wynika to z czynności tego narządu spełniającego funkcję swego rodzaju bramy do innych tkanek i narządów organizmu Większość wątrobowych enzymów uczestniczących w procesie biotransfor-macji ksenobiotyków jest enzymami wewnątrzkomórkowymi, Wiele z nich jest związanych z błonami siateczki śródplazmatyczncj gładkiej. Inne są umiejscowione w mitochondriach. lizosomach lub cytozolu Ponadto wątroba dysponuje humoralnymi systemami enzymatycznymi, syntetyzując i wydzielając do krwi krążącej enzymy metabolizujące kscnobiotyki w osoczu, np. esterazy.

Szczególną rolę w procesie biotransformacji ksenobiotyków przez wątrobę odgiywają enzymy związane z błonami siateczki śródplazmatyczncj gładkiej hcpatocytów. W reakcjach katalizowanych przez tc enzymy wyróżnia się dwie fazy. W fazie I do struktury chemicznej lipofilowych ksenobiotyków zostają wprowadzone grupy polamc lub odłączone grupy alkilowe. Odbywa się to w wyniku różnorodnych reakcji chemicznych, wśród których istotny udział mają procesy hydroksylacji, utleniania, redukcji lub hydrolizy. W fazie II powstały metabolit lub kscnobiołyk. mający już ugrupowanie polamc. sprzęga się ze związkami bardzo dobrze rozpuszczalnymi w wodzie, np. kwasem glukuronowym. kwasem siarkowym czy glutationcm.

3.7.2.    Reakcje I fazy i cytochrom P-450

Enzymy uczestniczące w fazie I biotransformacji i katalizujące wprowadzenie tlenu do cząsteczek lipofilowych ksenobiotyków są integralną częścią błon siateczki śródplazmatyczncj gładkiej hcpatocytów, gdzie wbudowane są w strukturę lipidową tych błon. Ten wieloskładnikowy kompleks cnzymatycz-no-lipidowy określa się mianem mikrosontalnych monooksygenaz. hydroksy-

3.7. BIOTRANSfORMACIA KSCNOBIOT\KÓW 75