19 tkanki bmp

Streszczenie

♦    Tkanki są zbudowane z komórek i substancji międzykomórkowej.

♦    U roślin każda komórka otacza się ścianą komórkową (zewnątrzkomórkowij matriks).

♦    Protoplasty, czyli pozbawione ściany komórki roślinne, są mechanicznie wrażliwe, ale mogą wywierać, wynikające z osmotycznego pęcznienia, ciśnienie na otaczające je ściany, utrzymując przez to tur-gor tkanki.

♦    Włókna celulozy' nadają ścianie komórki roślinnej wytrzymałość na rozciąganie; inne składniki ściany nadają jej wytrzymałość na siły' ściskające.

♦    Orientacja, w jakiej są odkładane włókna celulozowa, narzuca kierunek wzrostu rośliny.

♦    Tkanki łączne zwierzęce zapewniają mechaniczną podporę i zbudowane są z substancji międzykomórkowej oraz nielicznych rozproszonych komórek.

♦    Składniki organiczne substancji międzykomórkowej są wytwarzane przez znajdujące się tam komórki tkanki łącznej (zwane w wielu tkankach łącznych fibroblastanii).

♦    Wytrzymałość na rozciąganie substancji międzykomórkowej zwierząt jest zapewniona przez białko włókienkowe — kolagen.

♦    Siły mechaniczne są przenoszone z cytoszkieletu komórek tkanki łącznej na włókna kolagenowe poprzez białka transbłonowe, integryny i zew-nątrzkomórkowe białko adaptorowe — fibro-nektynę.

♦    Glikozoaniinoglikany (GAG) tworzące w połączeniu z białkami proteoglikany', działają jako wypełniacze wolnych przestrzeni i zapewniają odporność na ściskanie.

♦    GAG są ujemnie naładowanymi polisacharydami, a przyciągany przez nie obłok małych, dodatnio naładowanych jonów powoduje wciąganie wody w drodze osmozy', zwiększając ciśnienie osmotyczne.

♦    Komórki połączone razem tworzą warstwy'wyściełające zewnętrzne i wewnętrzne powierzchnie ciała zwierząt.

♦    W nabłonku, w odróżnieniu od tkanki łącznej, siły mechaniczne są przenoszone bezpośrednio z komórki na komórkę za pomocą połączeń międzykomórkowych.

♦    Białka z rodziny kadheiyn przenikają błony' komórek nabłonkowych i łączą się z podobnymi kadhery-nami sąsiednich komórek nabłonkowych.

♦    W połączeniach zwierających kadheryny łączą się wewnątrz komórek z filamcntami aktynowymi, a w desmosomach z filamentami cytokeratynowy-

mi.

•    Połączone wiązki filamentów aktynowych sąsiednich komórek mogą się kurczyć i wywoływać przemieszczanie nabłonka.

•    Półdesmosomy przyczepiają podstawną powierzchnię komórek do błony podstawnej.

•    Połączenia zamykające sklejają komórkę z komórką tworząc barierę uniemożliwiającą dyliizję przez nabłonek.

•    Połączenia komunikacyjne tworzą kanały pozwalające na przechodzenie małych cząsteczek i jonów między' komórkami; plazmodesmy u roślin mają taką samą funkcję, ale inną budowę.

•    Większość tkanek kręgowców jest skomplikowaną kompozycją różnych typów komórek, które są poddawane ciągłej odnowie.

•    Nowe, ostatecznie zróżnicowane komórki powstają z komórek macierzystych.

•    Organizacja tkanek jest zapewniona przez komunikację komórkową, wybiórcze przyleganie komórkowe i pamięć komórkową.

•    Komórki nowotworowe samolubnie namszają ograniczenia, które zapewniają prawidłową organizację tkanek; prolifcrują, kiedy nie powinny, i naciekają okolice, których nie powinny'.

•    Nowotwory' powstają w wyniku akumulacji wielu mutacji somatycznych w pojedynczej linii komórkowej.

•    W rozwoju embrionalnymi wszystkie komórki dziedziczą ten sam genom z zapłodnionego jaja, a stają się różne przez kontrolowane zmiany ekspresji genów.

•    Genom, identyczny w każdej komórce, określa zasady' zachowania się komórek, które tworzą układ wielokomórkowego organizmu.

•    Komórki są źródłem cząsteczek sygnałowych, które dostarczają sąsiednim komórkom informacji o ich położeniu kierując specjalizacją komórkową.

•    Komórka posiada pamięć; przejściowe sygnały pozostawiają długotrwałe efekty' w ekspresji genów i zachowaniu komórkowym.

•    Układ specjalizacji komórek jest udoskonalany stopniowo za pomocą kolejno działających sygnałów.

•    Kilka tych samych podstawowych mechanizmów sygnałowych jest stosowanych powtarzalnie w różnym kontekście.

•    Komórki mogą różnie interpretować te same sygnały w zależności od ich genomu i historii rozwojowej.

•    Komórki kręgowców i bezkręgowców stosują zasadniczo podobne zespoły genów do przesyłania, wykrywania, interpretowania i zapisywania sygnałów kierujących rozwojem.