18 kontrola cyklu komórkowego i śmierć komórki bmp

Streszczenie

♦    Układ kontroli cyklu komórkowego koordynuje zjawiska cyklu włączaniem odpowiedniej części programu, a potem wyłączaniem go.

♦    Układ kontroli składa się głównie z zestawu kompleksów białkowych, w których każdy składa się z podjednostki regulatorowej nazywanej cykliną i podjednostki katalitycznej nazywanej kinazą białkową zależną od cykliny (Cdk).

*    Cdk są cyklicznie aktywowane zarówno przyłączeniem cykliny, jak i fosfoiyiacją niektóiych aminokwasów oraz defosforylacją innych; zaktywowane Cdk fostbtylują kluczowe białka w komórce.

*    Stężenie cyklin zwiększa się i zmniejsza w określonych okresach cyklu i jest wewnętrznym zegarem; wzrost stężenia wynika z jednostajnej syntezy, a nagły spadek z gwałtownej proteolizy.

•    Różne kompleksycyklina-Cdk. włączają różne etapy cyklu komórkowego: MPF, kompleks mitotyczncj cykliny-Cdk wprowadza komórkę w mitozę; kompleksy' cyklina-Cdk fezy S wprowadzają komórkę w fezę S.

•    Układ kontroli cyklu komórkowego może zatrzymać cykl w określonym punkcie kontrolnym, by upewnić się, że następny' etap w cyklu nie rozpocznie się przed ukończeniem poprzedniego.

•    Cykl komórkowy może być zatrzymany co najmniej dwoma mechanizmami: 1) białka hamujące Cdk mogą blokować składanie lub aktywność jednego lub kilku kompleksów cyklina-Cdk albo 2) może ustać wytwarzanie składników układu kontroli.

•    Liczba komórek zwierzęcia jest regulowana kombinacją programów śród komórkowych i oddziaływań między' komórkami (kontrola socjalna), które kontrolują proliferację komórek, ich przeżywanie i śmierć.

•    Komórki zwierzęce proliferują tylko po stymulacji czynnikami wzrostu, które aktywują śródkomórko-we drogi sygnałowe. Przerywają one hamulce, które normalnie blokują progresję cyklu; ten mechanizm sprawia, że komórka dzieli się tytko wtedy, gdy' potrzebna jest komórka dodatkowa.

•    Większość komórek zwierzęcych ma nie znany' wewnętrzny mechanizm ograniczający' ich liczbę podziałów.

•    Wiele praw id owych komórek ginie w ciągu życia zwierzęcia przez aktywację wewnętrznego programu samobójczego. Proces ten nazywamy programowaną śmiercią komórki albo apoptozą.

•    Programowana śmierć komórki zależy' od rodziny proteaz, które aktywują się wzajemnie w kaskadzie proteolitycznej.

•    Większość komórek zwierzęcych wymaga stałych sygnałów od innych komórek, by' uniknąć śmierci programowanej; może to stanowić pomoc w utrzymaniu komórek tytko wiedy, gdy' są one potrzebne i tam gdzie są potrzebne.

•    Nowotwór powstaje z nagromadzenia mutacji, które aktywują geny sprzyjające proliferacji (protoonko-geny) i inaktywują geny supresorowe (geny' supreso-rowe nowotworów) w pojedynczej komórce i jej potomstwie proliferującym dlatego bez ograniczeń.