01 komórki wprowadzenie bmp

Streszczenie

•    Komórka jest podstawową jednostką życia.

•    Komórki tkanek i roślin mają zazwyczaj 5-20 nm średnicy: są widoczne w mikroskopie świetlnym, któ-iy ujawnia również pewne ich składniki wewnętrzne, w tym organelle.

•    Mikroskop elektronowy pozwala zobaczyć mniejsze organelle, a nawet poszczególne wielkie cząsteczki, ale nie w warunkach przyżyciowych, a próbki wymagają skomplikowanego przygotowania.

•    Największą organellą w większości komórek roślin i zwierząt jest jądro. Zawiera ono informację genetyczną organizmu, zmagazynowaną w strukturze cząsteczek DNA. Pozostała — poza jądrem — reszta komórki stanowi cytoplazmę.

•    Cytoplazma komórek zwierząt i roślin zawiera różne inne otoczone błoną organelle o specjalnych fttnk-cjach chemicznych. Należą do nich mitochondria, stanowiące miejsce utleniania substratów pochodzących z pokarmu oraz — w komórkach roślin — chloroplasty, dokonujące fotosyntezy.

•    Pozostałym, po wykluczeniu oblonionych organelli, przedziałem wewnątrzkomórkowym jest cytozol. Zawiera on zagęszczoną mieszaninę dużych i małych cząsteczek uczestniczących w wielu istotnych procesach biochemicznych.

•    Poprzez cały cytozol rozciąga się system włókien białkowych (filamentów) nazywany cytoszkieletcm. Wanmkuje on kształt i mchy komórki orazumożliwa przemieszczanie organelli i cząsteczek z jednego miejsca w cytoplazmie w drugie.

•    Uważa się, że wszystkie dziś żyjące komórki powstały przez ewolucję tej samej prakomórki wyjściowej, która istniała ponad 3 miliardy lat temu.

•    Wszystkie komórki zawierają DNA jako magazyn informacji genetycznej i używają go do syntezy białek;

wszystkie komórki wytwarzają swoje DNA i białka z dwóch zestawów ograniczonej liczby' typów elementów monomcrycznych, jednakowych w różnych komórkach.

Bakterie, najprostsze żyjące dziś komórki są proka-riotami; aczkolwiek zawierają DNA, brak im jądra i innych organelli; prawdopodobnie najbardziej przypominają wyjściową prakomórki;.

Różne gatunki bakterii różnią się znacznie swymi możliwościami chemicznymi i zasiedlają zaskakująco rozmaite środowiska. Rozróżniamy' dwie podstawowe grupy' ewolucyjne: eubakterie i arche-bakterie.

Komórki eukariotyczne zawierają jądro. Powstały one prawdopodobnie ewolucyjnie poprzez serię stadiów, począwszy od komórek bardziej zbliżonych do bakterii. Ważnym etapem było wzbogacenie się i> mitochondria przez wchłonięcie bakterii, żyjąpych odtąd w symbiozie z większymi komórkami beztlenowymi.

Niektóre z wolno żyjących jednokomórkowych organizmów eukariotycznych są najbardziej złożonymi komórkami eukariotyczny'mi Jakie znamy, i potrafią pływać, koniugować, polować i pożerać pożywienie.

Inne typy' komórek eukariotycznych współpracują ze sobą i wytwarzają duże, skomplikowane organizmy wielokomórkowe, takie jak my' sami, złożone z tysięcy miliardów komórek

Biologowie wybrali niewielką ilość organizmów, na których zogniskowali swoje badania. Są to m.in. bakteria E. coli, drożdże piekarskie, pewien nicień, muszka owocowa, mała roślina — rzodkiewnik, mysz i sam człowiek.

Chociaż wszystkie komórki w organizmie wielokomórkowym mają ten sam DNA, mogą tyć bardzo zróżnicowane. Stosownie do sygnałów odbieranych z otoczenia, komórki wykorzystują wybiórczo różne części swojej informacji genetycznej.