73725 P1520541

gało w między wnętrzem komórki a zewnętrzną powierzchnią błony neuronu jest podstawowym dowodem życia. Zanik różnicy potencjałów pozwala, W świetle obowiązującego prawa, uznać tkankę nerwową za nieodwracalnie martwą. Różnica potencjałów jest to również stan gotowości neuronu do zareagowania na skuteczny bodziec doderąjący do błony neuronu. Przemieszczenie sodu i potasu wbrew gradientowi stężeń, czyli działanie pompy sodowo-potasowej, wymaga znacznych nakładów energii, której dostarczają wysokoenergetyczne wiązania chemiczne - głównie ATP. W organizmie ok. 80% energii zużywane jest na działanie pompy sodowo-potasowej. W neuronach, aktywny transport jonów z udziałem pompy sodowo-potasowej pochłania nawet ok. 70% energii komórki.

1.1.2. Neuron

Neuron - komórka nerwowa wraz z jej wypustkami - jest typową komórką pobudliwą. Jego czynność, to zdolność do wzbudzania impulsu nerwowego oraz przenoszenia stanu pobudzenia powstałego w receptorze nerwowym. W neuronie wyróżnia się ciało neuronu z jądrem i bogato zorganizowaną cytoplazmą oraz wypustki: dendryty i neuryt, Dendryty mogą być pojedyncze lub liczne. Neuryt jest zawsze wypustką pojedynczą. Liczba wypustek, ich długość oraz liczba rozgałęzień jest bardzo różna i związana z zadaniami, jakie ma neuron do spełnienia. Cechą szczególną neuronu i jego wypustek jest jednokierunkowe przewodnictwo informacji. Dendryty odbierąją informacje i przenoszą je wyłącznie do ciała neuronu (rys. 1,1), Neuryt przenosi informację od ciała neuronu na obwód, to jest do innego neuronu lub do narządu wykonawczego, czyli efektora. Każda wypustka jest otoczona osłonką o różnej budowie - w zależności od pełnionych funkcji. Morfologiczne zróżnicowanie neuronów przedstawia w dużym uproszczeniu rysunek 1.1. U dużych zwierząt domowych, ciała neuronów o wielkości kilkunastu mikrometrów, odbierąjące czucie np. z obszarów palca kończyny przedniej lub tyłnęj, leżą w okolicy kręgosłupa, ale ich czuciowe wypustki - dendryty, o średnicy przekroju kilku nanometrów, sięgąją czasem na odległość około 2 m, np. do końca palców. Zupełnie inaczej wyglądąją niektóre neurony skupione w mózgowiu. Ich wypustki - dendryty lub neuryty - mają długość kilkunastu, nieraz kilkudziesięciu centymetrów, czasem milimetrów, a nawet mikrometrów.

Neuryt przenoszący informację wykonawczą od ciała neuronu, czyli polecenie do wykonania określonej czynności, może rozgałęziać się i przekazywać to polecenie kilku, kilkudziesięciu lub kilkuset innym neuronom naraz. Również dendryty niosące informacje do ciała neuronu zbierają je z obszaru, do którego sięgają ich liczne odgałęzienia. Neurony pełniące te same lub podobne zadania leżą często obok siebie lub w pobliżu i w ośrodkowym układzie nerwowym tworzą odpowiedni ośrodek nerwowy, a w obwodowym układzie nerwowym — zwój nerwowy. Wyróżnia się np. ośrodek ruchu kończyn