2009 01 01 1911

G W v.til $. I. IXil'ty (Am(f voAr»nU \ttr- -ISBN 9?*4>4M5324'.1.0 by W PW SHi?

66    3. Chemia stratosfery — ozon

stwy Ozonowej (1985). Określiła ona odpowiedzialność państw za ochronę zdrowia ludzkiego oraz środowiska przed szkodliwymi skutkami ubytku ozonu. Konwencja Wiedeńska stała się podstawą do prowadzenia negocjacji związanych z Protokółem Montrealskim. Dwadzieścia siedem krajów podpisało protokół w Montrealu, we wrześniu 1987 roku. W oryginalnej wersji zobowiązuje on każdego sygnatariusza do zmniejszenia do 1999 roku wykorzystania niektórych CFC do 50% ich zużycia w roku 1986. Redukcja miała być mierzona przy zastosowaniu CFC-11 jako wzorca (ODP określone jako 1,0) i znormalizowaniu ilości innych związków do lego wzorca przez pomnożenie całkowitej ilości każdego z nich przez wartość jego ODP. W zadaniu 12 wykorzystano tę metodę oceny.

W 1990 roku. podczas spotkania w Londynie, ustalenia podjęte w Protokóle Montrealskim zostały potwierdzone i rozszerzone dzięki poparciu ze strony 80 krajów. Stosowanie wielu CFC. tetrachlorku węgla i halonów miało zostać wyeliminowane do przełomu wieków (metylowe pochodne chloroformu — do 2005 roku). Miały być również wprowadzone nowe działania kontrolne w stosunku do różnorodnych innych substancji powodujących ubytek ozonu. Do 1992 roku Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO. ang. World Meteorological Organization) uznała, że ..pocienienie" warstwy ozonowej następuje z niespodziewanie dużą szybkością. To stwierdzenie doprowadziło do wielu rund intensywnych negocjacji, ostatecznie doprowadzając do nowego porozumienia zawartego w 1996 roku. które zobowiązywało do obniżenia poziomu wykorzystania substancji równoważnych CFC o 75%. Z tabeli 3.1 wynika, ż.c istnieje tendencja, przynajmniej w krótkim okresie, do zmniejszania atmosferycznych stężeń trzech najczęściej stosowanych CFC.

Od niedawna HCFC (patrz dalej) stały się przedmiotem zainteresowania podczas prowadzonych negocjacji. W 1996 roku dążono do zmniejszenia ilości HCFC o 35% (wartości z roku 1986) do 2004 roku, o 65% do roku 2010, o 90% do 2015 oraz

0    99.5% do 2020 roku i całkowicie do 2030 roku. Jednakże do 2004 roku stężenie tych zamienników nieustannie wzrastało. Stężenia HCFC-14Ib w 1995 i w 2004 roku wynosiły, odpowiednio, 4 i 19 pptv, HCFC-I42b — 8 i 16 pptv, HCFC-I34a — 2

1    27 pptv. a HCFC-22 — 130 i 172 pptv. Zauważmy, że większość tych stężeń jest nadal

0    jeden lub dwa rzędy wielkości mniejsza niż tradycyjnych CFC.

W sumie wprowadzenie w życie postanowień Protokółu Montrealskiego zakończyło się sukcesem. Stężenie stratosferycznego chloru (zasadniczo suma udziałów CFC, HCFC

1    bromku metylu) wzrastało stale przez lata od poziomu tłu wynoszącego 2 ppbv do prawic 4 ppbv w 1998 roku. Od tego czasu, zgodnie z przyjętymi założeniami, nastąpi! nieznaczny spadek ich stężenia i oczekuje się, że la tendencja utrzyma się aż do ok. 2050 roku. zanim wyrówna do pierwotnej wartości tła.

Zamienniki CFC

Wprowadzenie w życie postanowień Protokółu Montrealskiego było dużym sukcesem. lecz brak jest jednoznacznej akceptacji dla wszystkich jego warunków. Chlorowane połączenia fluorowęglowc są związkami bardzo użytecznymi i są znacznie tań-