2009 01 01 2914

a W v»il iwn $. I. DulK r    W.ru:iTrj 2(il?

ISBN    0 by WN PWN 20U?

96    4. Chemia troposfery — smog

inicjowana przez rodniki hydroksylowe, po której następuje przyłączenie ditlenu, a następnie reakcja z ditlenkiem azotu z utworzeniem jednego ze związków z grupy połączeń PAN. Drugi możliwy ciąg reakcji również zaczyna się reakcjami (4.25) i (4.26). Rodnik acctylopcroksylowy oddaje atom tlenu do tlenku azotu(II), po czym następuje rozerwanie wiązania C — C i utworzenie rodnika metylowego oraz ditlcnku węgla:

CHiC(0)00* + NO -*• CHjC(0)0* + NO»    (4.35)

CHjC(0)0* -> *CHj + CO:    (4.36)

Trzecia ważna droga rozkładu aldehydów to ich (otoliza. Aldehydy są zdolne do absorpcji promieniowania UV o długości fali ponad 290 nm. co prowadzi do ich fotochemicznej degradacji. W przypadku aldehydu octowego zaobserwowane reakcje foto-1 i tyczne można opisać następującymi równaniami:

CHICHO *''•    —» *CHł + HCO*    (4.37)

CHICHO    -> CH₄ + CO    (4.38)

Czas życia aldehydów w atmosferze ziemskiej nie przekracza 24 godzin.

Podsumowując, można stwierdzić, żc istnieją przynajmniej trzy możliwe reakcje, w których zużywane są aldehydy powstające w smogu fotochemicznym:

•    reakcja prowadząca do powstania związku z klasy PAN.

•    reakcja tworzenia rodnika alkilowego 1 ditlenku węgla.

•    fotoliza prowadząca do powstania alkanu i tlenku węgla.

Metan — węglowodór najpowszechniej występujący w atmosferze

Pozostawiliśmy dyskusję dotyczącą utleniania metanu w troposferze na koniec. Z ilościowego punktu widzenia metan pochodzący z szeregu źródeł, o stężeniu 1.8 ppmv. jest obecny w globalnej atmosferze w największym stężeniu ze wszystkich węglowodorów. Zazwyczaj zarówno węglowodory o większej masie molowej, jak i ich częściowo utlenione postacie obecne są w atmosferze w znacznie mniejszych stężeniach. Jednak nad obszarami miejskimi stężenie nicmctanowych węglowodorów (NMHC. ang. non-me durne hydrocarbon) może osiągać wartości 5-10 ppmv C w wyniku emitowania gazów spalinowych przez pojazdy mechaniczne’. Jak już wspomniano wcześniej, w miastach związki te w większości pochodzą z mespalonych składników paliw ciekłych.

'Gdy rozpatrujemy węglowodory nicmctanowc jako grupę połączeń, bardzo korzystne jest wyrażanie stężenia w ppbv C. Można tego dokonać przez pomnożenie normalnie wyrażonego stężenia (ppbv) indywidualnego związku przez liczbę atomów węgla w jego cząsteczce. Dlatego leż I ppbv etanu jest równoważny, pod względem zawartości węgla pierwiastkowego. 2 ppbv metanu.

Aby dukonać konwersji stężenia NMłlC wyrażonego w jednostkach takich jak ug m ' na jednostki ppbv C, liczbę |imoli węgla obliczamy, dzieląc masę (|ig) przez 14, czyli masę molową grupy metylenowej.