2009 01 01 3525

O. W ttaLuoa. S. J. Dudy. CAmuSmAnnU; WnUM iU)T ISBN WMMI-ISUtJ. I¹ by WN PWN SMO

Zadania    115

związane z faktem, że ilość powstałego ozonu jest ograniczona dostępnością rodników hydroksylowych, których stężenie zależy z kolei od obfitości tlenków azotu.

Ważne jest zrozumienie roli tych czynników, choć odnoszą się one jedynie do tworzenia pojedynczego polutanta — ozonu. Może być również ważne zmniejszenie emisji węglowodorów, ponieważ, same w sobie, związki typu benzenu mają szkodliwe właściwości.

| DO ZAPAMIĘTANIA

Różnego rodzaju silniki uwalniają tlenek azotu(II) i związki węgla, które są niezbędne do powstania fotochemicznego smogu. Ilość tych emitowanych produktów zależy od chemicznego składu paliwa i konstrukcji silnika. Strategia ograniczenia ich emisji polega na stosowaniu katalitycznego utleniania niespalonych węglowodorów i redukcji tlenków azotu. Aktualnie stosowane technologie pozwalają na zasadnicze zmniejszenie ilości szkodliwych składników uwalnianych do atmosfery.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

1.    R. Atkinson. „Gas-phasc tropospheric chemistry of organie compounds: a revicw", Armos. Environ„ 24 A. 1 (1990).

2.    R.J. Fariuuk), RM Heck, B.K. Speronello. ,JEnvironmental catalysts”, Chan. Eng. News, 70, 34 (1992).

3.    i B. Fcnn, Engines, cncrgy and cni ropy. WH. Freonem aml Company. New York 1982

•1. Air pollulion by photachemical oxidants; format ton. transport, controI and effects on plant s (red R Gudcrian). licological Senes. t. 52. Springer-Vcriag. Berlin 1985.

ZADANIA

1.    Ogólny wzór benzyny to CjHn. Oblicz stosunek masowy powietrza i paliwa, wymagany do jej stechiometrycznego spalania.

2.    Napisz, ogólną sekwencję reakcji fotochemicznego utleniania butanu.

3.    Przyjmij, że propen (CI1> = CI1 —CH.) jest węglowodorem, który reaguje z rodnikiem hydroksylowym *OH. Rozpoczynając od addycji *OH. napisz serię reakcji, które prowadzą do powstania aldehydu. Jaki to jest aldehyd?

4.    Bezwodnik azotowo nadoctowy (PAN) może być traktowany jako pochodna nadtlenku wodoru Narysuj jego wzór strukturalny i uzasadnij, dlaczego jest to silny czynnik utleniający.

5.    Stosunek PAN/(PAN + azotan nieorganiczny) zmienia się w powietrzu atmosferycznym w zakresie od 0.1 do 0.9. Duże wartości stosunku związane są z ..fotochemicznym starzeniem się" mas powietrza, wcześniej występującym opadem atmosferycznym oraz sytuacjami, gdy stwierdzono w okresie nocnym niezwykle duże stężenie tlenku azotu* I1)^K. Jak te obserwacje informują nas o czynnikach wpływających na względne szybkości tworzenia i usuwania połączeń zwierających azot?

‘J M Roberts. „The atmosphenc chemistry of organie nitratcs”. Atnws. Etniron.. 24A. 243 (1990).