2009 01 02 2446

6 W \almo. $ I Duffy. ( A-Ow vuA»\vU, W.ofn»j JCKT ISBN *?ŁA>-OI I5)2-4 ?. O by ttN PWN' JW

345

13.3. Trzy metale — ich zachowanie się w hydrosferze

aerozol atmosferyczny. o<l 1 (tereny wiejskie) do 200 (tereny miejskie) ng ni

opad

BIOSFERA

rośliny, średnia zawartość 10 pg - g '

opad

ro/prysk

soli

morskiej

pobór

rozkład

przemysł

pyl

pi

łowe.

rozkład

średnie stężenie w wodzie morskiej 02 pg L ¹

Cu-’*. CuOH*. CuCO,. CuS0₄

średnic stężenie w wodzie słodkiej 3 jig I. ¹

pobór

średnie rozpowszechnienie

.wymywanie skorupie ziemskiej 63 MB g"

I I tlenki / wodorotlenki, sedymentacja soczki Cu. np. CuFeS,

średni skład gleby 30 gg g ' wydobycie

7 10*

odpady górnicze

HYDROSFERA

Rys. 13.5. Podstawowe cechy biogeochemiczncgo cyklu miedzi

serwuje się w przypadku najczęściej spotykanych minerałów tego pierwiastka. Silna jest również jej tendencja do tworzenia kompleksów z innymi ligandami. Jak wynika z rys. 1.3, nawet przy stężeniu jonów chlorkowych w wodzie studziennej zaledwie 9,5 p,g • mL^_l podstawowy postacią rtęci(II) jest IlgCl2(aq). Rtęć(ll) wykazuje również silne powinowactwo do ligandów organicznych występujących w wodzie. W wodzie uwięzionej w porach gleb leśnych, które są bogate w materię organiczną, właściwie cała rtęć w roztworze występuje w postaci kompleksów z rozpuszczalną materią organiczną. Stałe trwałości kompleksów 1:1 rtęci i humianu oszacowano na lO^-lO²⁰. W wiązaniu mogą uczestniczyć grupy funkcyjne zawierające atomy azotu i siarki, które występują w małych ilościach w humianic. podobnie jak i większość najczęściej spotykanych grup funkcyjnych zawierających donorowe atomy tlenu.

Rtęć(ll) wykazuje również zdolność tworzenia wiązania z atomem węgla w metylowych związkach rtęci. Mctylowanic zachodzi w warunkach anacrobowych przy współudziale drobnoustrojów, w wyniku przeniesienia grupy metylowej z melylokobalaminy, pochodnej witaminy B|i. do atomu rtęci. Reakcja ta wymaga warunków redukujących, ponieważ mctylokobalamina powstaje w wyniku działania bakterii generujących metan. W środowisku anacrobowym dochodzi do reakcji konkurencyjnej, w której rtęć(II) ulega redukcji do postaci metalicznej, lub, w obecności osadów zawierających siarczany!VI), reaguje z siarczkiem (powstającym w czasie redukcji), dając bardzo trudno rozpuszczalny związek rtęci(II).