2009 01 020138

G. W v-«»I S. J. DiIT) < >»toj jTH4.itu Waiwaua 5X(? ISBN 9?MV4M$*24-X C by WN rWN 2(ilT

19.2. Odpady organiczne    527

Tabela 19.4. Skład chemiczny wybranych kompostów* w przeliczeniu na ich suchą masę

Pierwiastek	C	N	P	K	Ca	Mg	Na	s
Mediana/**	31	1.1	0.27	0,26	4.0	0.3	0.3	0.2
Zakres/W	27-40	0.51-1.8	0.15-0.6	0.07-0.97	I.2-7.5	0.08-0.6	0,2-0.67	0,20.6
Lic/ba próbek	4	6	6	6	5	5	4	5
Pierwiastek	Cu	Ni	Mn	Zn	Hg	Pb	Cd	Cr
Mcdiana/dng kg ')	230	110	5(X)	930	4.5	6(X)	7	220
Zakrcs/img kg^-1)	100-630	0.76-190	400-600	500-1650	4-5	9-900	0.04-100	2-270
Liczba próbek	6	3	3	6	2	4	5	4

* Zaczerpnięto z pracy: X-T. He. S J Tnina. TI Logan. „Chemical properties of municipal solid mule campusu". J Oivi-rwi giu*. 21. 318 (1992).

Jako uzupełnienie do gleby kompost próchniczy wykazuje wiele zalet. Są one również wykorzystywane podczas regeneracji odpadów kopalnianych. Najważniejsza z nich to duża zawartość materii organicznej, która może poprawiać właściwości fizyczne gleb bogatych w piasek lub ił. Równocześnie materia organiczna zwiększa zdolność wymienną gleby. Należy zawsze zwracać uwagę na możliwość wystąpienia toksyczności spowodowanej obecnością metali śladowych lub też w szczególnych przypadkach zanieczyszczeniami organicznymi.

Osad ściekowy

W naszej dyskusji dotyczącej oczyszczania ścieków wodnych stwierdziliśmy, że proces len kończy się dwoma produktami — oczyszczoną wodą. która jest zazwyczaj zrzucana do jeziora lub rzeki, oraz osadem ściekowym. Silnie uwodniony osad ściekowy (szlam) jest usuwany w różny sposób, łącznic ze zrzucaniem do morza, składowaniem w osadnikach i spopielaniem, ale najczęściej wprowadza się go do gleby wykorzystywanej pod uprawę (rolniczą lub leśną).

Osad ściekowy jest początkowo szlamem zwierającym stały materiał, stanowiący zazwyczaj około 1% jego całkowitej masy. Materiał ten zawiera głównie materię organiczną. ale również składniki nieorganiczne, pochodzące z surowego ścieku lub z dodawanych podczas oczyszczania koagulantów. W zależności od pochodzenia skład chemiczny osadu ściekowego jest w dużym stopniu zmienny. Typowe wartości stężenia pierwiastków głównych i śladowych w wybranych próbkach szlamu podano w tab. 19.5.

Szereg pierwiastków wyszczególnionych w tabeli to składniki pokarmowe, które wraz z materią organiczną wskazują, że osad ściekowy, podobnie jak kompost, może służyć jako doskonałe uzupełnienie gleby. Azot jest w nim obecny zarówno w postaci wolnej, jak i w postaci związanej w ilości ok. od 1/4 do 1/2 jako amoniak i azotany(V). Pozostała jego ilość to składniki strukturalne cząsteczek organicznych występujących w osadzie ściekowym. Zawartość makroclcmcnlów pokarmowych jest nieco większa