20101227 104538

Redakcja

Ariadna Masłowska-Nowak Korekta

Krystyna Petryk, Agnieszka PUszkiewicz

Projekt okładki

Małgorzata Żarska

Opracowanie typograficzne

Adam Rysiewicz

Skład i łamanie

Wydawnictwo IBL / Helena Dziumikowska

Wydrukowano na objętościowym papierze ekologicznym Munken Print Extra 15

Książka dofinansowana ze środków Komitetu Badań Naukowych

© Copyright by Adam Karpiński, 1995 © Copyright by Stowarzyszenie „Pro Cuitura Litteraria”, 1995 © Copyright for this edition by Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 1995

Druk i oprawa

Wrocławska Drukarnia Naukowa ISBN 83-85605-63-0

WPROWADZENIE DO LEKTURY

Twórczość Hieronima z RaciborskaMorsztyna, tak jak i jego biografię, znamy jedynie we fragmentach. Zapewne lepiej orientowali się ludzie pióra współcześni poecie, skoro tak często i pochlebnie się o nim wypowiadali. Pierwszym bodaj znanym nam krytykiem był Seweryn Bączałski, nieeo starszy od Morsztyna wierszopis, który pod koniec wydanego w 1608 r. Przestrachu śmiertelnego dal obszerną pochwalę autora światowej Rozkoszy z Ochmistrzem..., „człowieka godnego”, jak nikt „sposobnego” „na wiersz polski”. Nieco później, ok. 1617 r., Kasper Twardowski w Lekcjach Kupidynowych pisał o Morsztynie jako o pierwszym śpiewaku Wenery, która jemu właśnie przeznaczyła „kosztowny wieniec”, jakiego „jeszcze żadnemu nie dała”. Tuż obok Kochanowskiego wymienił Morsztyna Stanisław Orzelski w powstałym ok. 1623 r. poemacie Macarontca Marfordii Mądzikom poetae approbati, a tę wysoką ocenę potwierdzają późniejsze wypowiedzi Szymona Starowolskiego i Jana Andrzeja Mor

sztyna.

Jakby na przekór temu powszechnemu uznaniu, sam poeta niewiele chyba dbał o uporządkowanie dorobku, a los obszedł się z jego twórczością równie niełaskawie, znaczną jej część zatracając Lub wikłając w trudne dziś do rozstrzygnięcia kwestie autorstwa. Równie „niełaskawe” są historyczne źródła, na których oprzeć moglibyśmy biografię Morsztyna, w dużej mierze wysnuwaną z własnych enuncjacji poety, nieraz sprzecznych, nieraz jakby celowo zacierających klarowność przeznaczonego dla czytelników obrazu¹.

1

O biografii i dorobku Morsztyna w świetle najnowszych badań zob. P. Buchwald-Pel-cawa,Hieronim Monztyn - pierwszy z rodu poetów, „Przegląd Humanistyczny", 1980, z. 4, s.31-55; zob. ponadto taż, Polski Słownik Biograficzny, t. 21, s. 805-807 (hasło: „Morsztyn Hieronim”).