39

powiedzialnością - do sumy oznaczonej w statucie, zaś w spółkach akcyjnych -do wysokości posiadanych akcji.

Spółki jawne i komandytowe nie są popularną formą organizacji gospodarczych na Zachodzie. Problem odpowiedzialności finansowej decyduje o tym, że spółki te są zwykle niewielkie. Najczęściej powstają w sferze rolnictwa i sprzedaży detalicznej. Jest to forma ryzykowna.

Ponadto spółka osobowa wymaga skomplikowanych regulacji prawnych, dotyczących procedury sprzedaży i zakupu udziałów. Spółka przestaje istnieć, gdy tylko jeden z partnerów oceni jej organizację jako niezadowalającą i zechce wycofać swój udział. W świetle prawa sprzedał udziałów nowym partnerom jest niemożliwa. I wreszcie, zc względu na biurokrację i nieograniczoną odpowiedzialność, spółki osobowe mają kłopoty zc zwiększeniem swego kapitału (zwłaszcza jeśli liczba udziałowców jest mała).

Spółki ciche, z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne nazywane są spółkami kapitałowymi.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest pośrednim typem własności między spółką jawną i akcyjną. Z pierwszą wiąże ją to, że właściciele kapitału (wspólnicy) nic są anonimowi, ich udziały są imienne i właśnie dlatego nic mogą być odsprzedane osobom z zewnątrz bez zgody pozostałych wspólników¹⁶. Ze spółką akcyjną wiąże natomiast spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością stopień ponoszenia przez wspólników odpow iedzialności za zobowiązania spółki (tylko do wysokości udziałów).

Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie są powszechną formą własności kapitału na Zachodzie, a to ze względu na ograniczoną liczbę wspólników i niemożność zgromadzenia dużych kapitałów, niezbędnych do prowadzenia nowoczesnego przedsiębiorstwa. Nie ma tego typu ograniczeń w spółkach akcyjnych, które mogą zgromadzić dowolną sumę kapitałów w krótkim czasie.

Rozpowszechnioną formą spółki kapitałowej w krajach zachodnich jest spółka cicha. Podobnie jak w spółce akcyjnej, występuje w niej ograniczona odpowiedzialność za długi firmy do wysokości udziałów. Zasadnicza różnica między nimi polega na tym, że spółki akcyjne mogą sprzedawać akcje szerokiej publiczności, a spółkom cichym nie wolno tego robić. Dodatkową ważną różnicą jest fakt, że akcje spółek akcyjnych mogą być odsprzedane w każdym mo-

¹⁹ Udziały mogą mieć charakter pieniężny lub rzeczowy (np. hale produkcyjne, sprzęt, licencja. patent ilp.). Wartość wniesionego wkładu niepieniężnego do spółki musi bvć rzetelnie wyceniona i na tej podstawie przyznaje się wspólnikowi odpowiednią wartość udziałów.