44 45

KRÓTKA GRAMATYKA JĘZYKA NORWESKIEGO

KRÓTKA GRAMATYKA JĘZYKA NORWESKIEGO

Czasownik fa

Czasownik fa (dostać) mioże być również używany w funkcji posiłkowej w różnych odcieniach znaczeniowych.

•    Przyzwolenie:

Du far ikke vaere med. Nie możesz brać w tym udziału.

Far jeg gjore det? Cąy _m0gę to zrobić?

•    Konieczność:

Du far skynde deg. Miesisz się spieszyć.

•    Nagłość, nieoczekiwany charakter zdarzenia, zwłaszcza w połączeniu z czasownikami horę (słyszeć), se (widzieć) i vite (wiedzieć):

Jeg fikk vite om det i gar. Dowiedziałem się o tym wczoraj.

•    iWożliwość:

Jeg far det ikke ferdig til j morgen. Nie zdołam tego skończyć do jutra.

•    Wezwanie:

Du far prove en gang t:il. Spróbuj jeszcze raz.

° Skutek:

Hun har fatt skrevet teksten. Udało się jej napisać ten tekst.

•    W połączeniu z kunne:

Kan jeg fa snakke m^cł ham? Czy mogę z tobą porozmawiać? Czasowniki ruchu i stanu

Czasowniki takie jak ga (i^y kjore (jechać), ligge (leżeć), sta (stać), sitte (siedzieć) występują często łącznie z innymi czasownikami:

Han gikk og snakket rried kunden. Poszedł i porozmawiał z klientem.

Han satt og leste. dosł, siedział i czytał.

Strona bierna

Stronę bierną tworzy się _na dwa sposoby: za pomocą czasownika bli i imiesłowu czasu przeszłego lub przez dodanie końcówki -s do czasownika. Strona bierna z bli stosowana jest częściej w odniesieniu do przeszłości, strona bierna z końcówką -_s w zdaniach z czasownikami posiłkowymi i w instrukcjach, przepisach. W języku polskim, obok form z czasownikiem zostać, stosuje się również wyrażenia bezosobowe, zwrotne czy takie wyrazy jak trzeba, należy.

Maten ble spist av gutten. Jedzenie zostało zjedzone przez chłopca.

Det ma gjores. To musi zostać zrobione. (Trzeba to zrobić)

strona bierna z bli

strona bierna z -s ikokes kokes (koktes)

kolce (gotować) bezokolicznik Czas teraźniejszy Czas przeszły Czas perfectum

«£ bli kokt blir kokt ble kokt har blltt kokt er folitt kokt er kokt

Część czasowników zakończonych na -s ma znaczenie zwrotne lub wyraża stosunek wzajemności: sees (widzieć się), snakkes (rozmawiać zc sobą, pogadać), hores (usłyszeć się), treffes, metes (spotykać się), maiłeś (wymieniać się mailami).

Niektóre czasowniki występują w stronie czynnej: det finnes/fins (jest, istnieje), synes (uważać, sądzić, np. jeg synes - Sądzę.), hores ut (wydawać się, np. Det hores rart ut. - To się wydaje dziwne.), det spors (nie wiadomo).

1. Umieść czasowniki w zdaniach w poprawnej formie gramatycznej. Polskie przykłady są dosłownym tłumaczeniem zdań norweskich.

fa kjore	sta ligge	horę
1. Czy mogę to dostać?	jeg ha det?
2. Dzisiaj nagle się o tym dowiedział.	1 dag om det.	han plutselig horę
3. Ona leży i śpi.	Hun	og sover.
4. Ona stoi i czeka na autobus.	Hun	og venter pa bussen.
5. On jedzie i słucha radia.	Han	og horer pa radio.
6. Czy mogę z nią porozmawiać?	Kan jeg henne?	snakke med

2. Utwórz stronę bierną za pomocą końcówki -s.

1. widzieć	se -	5. pokazywać	vise -
2. mówić	snakke -	6. gotować	kokę -
3. słyszeć	horę -	7. dosięgać, zdążyć	rekke -
4. spotykać	treffe -	8. pytać	sporre -