Popyt konsumpcyjny zależy od dochodu realnego, ponieważ. włożyliśmy, że ceny są stałe i we wszystkich fazach produkcji istniąją rezerwy produkcyjne, producenci i sprzedawcy mogą reagować na zmianę popytu ilością produkowanych towarów, a nie zmianą ccn. Jeżeli produkcja będzie niższa od poziomu równowagi, czyli wyniesie np. Y,t to popyt globalny przewyższy wielkość produkcji, a przedsiębiorstwa będą zmuszone do nieplanowanego zmniejszenia zapasów wyrobów gotowych (odcinek AB), a gdy zapasy ulegną wyczerpaniu -do ograniczenia sprzedaży. Najprawdopodobniej jednak przedsiębiorstwa podejmą decyzje o powiększeniu rozmiarów produkcji.
Przy każdym poziomie produkcji większym od ł# wystąpi nadwyżka wielkości podaży dóbr i usług w stosunku do wielkości popytu np. pr^ produkcji Y;, a przedsiębiorstwa nie będą raoj^y sprzedać całej swojej produkcji. Nte-sprzedana część produkcji będzie nieplanowanym powiększeniem zapasów (nieplanowanymi inwestycjami) - odcinek CD. W tej sytuacji przedsiębiorstwa zostaną zmuszone do ograniczenia produkcji tak długo, aż poziom nieplanowanych zapasów będzie równy zeru.
Strzałki na rysunku pokazują kierunki dopasowywania się produkcji do poziomu równowagi. Z rysunku wynika zatem, że dia każdego poziomu produkcji wyższego od poziomu równowagi planowane wydatki lob popyt globalny są mniejsze niż wielkość dochodu j produkcji, natomiast przy każdym poziomic produkcji niższym od poziomu równowagi Y,> planowane wydatki będą większe niż faktyczny poziom produkcji. Tylko w punkcie Eg,, przy dochodzie równym Ye, - planowane wydatki odpowiadają fekJyczsej wielkości produkcji, jednocześnie nieplanowane zapasy są równe zeru, a w gospodarce nie ma tendencji do zmian w wielkości produkcji.
W naszym modelu gospodarka zmierza więc do stanu równowagi poprzez procesy dostosowawcze po stronie podaiowej rynko, czyli likwidację stanu nierównowagi i tworzenie impulsów do jej przywrócenia. Położenie i kształt krzywej popytu globalnego jest określone przez:
• poziom wydatków autonomicznych ( A),
• wartość krańcowej skłonności do konsumpcji (c).
Zmiana wielkości wydatków autonomicznych, np. inwestycyjnych, powoduje przesunięcie krzywej AD w górę lub w dół, natomiast zmiana wartości krańcowy skłonności do konsumpcji, np. wzrost tej wartości implikuje bardziej strome położenie krzywej AD oraz wyższy poziom dochodu równowagi.
Poziom dochodu (produkcji) równowagi będzie więc tym wyższy, im większe są autonomiczne wydatki konsumpcyjne i inwestycyjne oraz im większa jest krańcowa skłonność do konsumpcji. Przy danej wielkości popytu autonomicznego i krańcowej skłonności do konsumpcji zmiany dochodu oznaczają przesunięcie punktu wzdłuż danej krzywej AD.
Istnieje inne podejście, które można wykorzystać do określenia warunków niezbędnych w równoważeniu popytu globalnego i poziomu produkcji. Na rysunku 4.3 pionowa odległość między krzywą .popytu globalnego AD i krzywą
koaaumpcji Cjcst równa planowanym wydatkom Inwestycyjnym, Jednnczoiln pionowa odległość między krzywą konsumpcji i linią 45® odpowiada wielko* Ouczędności przy każdym poziomie dochodu. Poziom dochodu równowai Wyznaczapunki przecięcia krzy wej AD z linią 45°. Tylko-w tym miejscu i pn tym poaomie dochodu obie odległości są sobie równe, a więc oszczędno* równe są. planowanym Inwestycjom. Powyżej punktu £„ oszczędności pr/ewyt
Itąją pionowane wydatki inwestycyjne (S > 1}, natomiast poniżej - oszczędne
W tą mniejsze od planowanych inwestycji (5 < /). Możemy więc stormnłowr Walosze: przy każdym poziomie dochodu równowagi planowane oszczędno* równe są planowanym wydatkom inwestycyjnym.
Pnnifłając, żeAi)-C-/, a Y -C -S oraz z warunku równowagi Ąl> Oteymamy:
.4D-C = Y-C.
Otyli / -& (4.15
Poziom dochodu równowagi można również wyznaczyć graficznie Jeże M rysunku 4.4 przedstawimy krzywą oszczędności wynikającą r określom ftinkcji konsumpcji, a planowane wydatki inwestycyjne jako Unię prostą przeć Etąjącą oś rzędnych w punkcie określonym przez rozmiary tych wydatków, t punkt przecięcia krzywej oszczędności i krzywej inwestycji wyznaczy puzim dochodu równowagi J n.
Definicyjnie oszczędności w warunkach równowagi muszą być równe pli Kowanym inwestycjom. Warunek ten jest spełniony w punkcie przecięciu kr/) Wej oszczędności i krzywej inwestycji (punkt E0) przy dochodzie Y«,
Rys. 4.4. Oszczędności a inwestycje